جالب است بدانید که قطب شمال و جنوب تنها قطب‌های زمین نیستند و عده زیادی منطقه تبت را به‌عنوان قطب سوم زمین می‌شناسند. این منطقه در محلی میان آسیای مرکزی، شرقی و جنوبی قرار گرفته است و رودخانه‌های زیادی از آن سرچشمه گرفته‌اند. تأمین آب یک میلیارد نفر از جمعیت مردم، به این منطقه از زمین وابسته است. جدیدترین اطلاعات درباره قطب جنوب ماه را نیز میتوانید از این بخش بخوانید.
محل قرارگیری قطب سوم زمین
قطب زمین عموماً به نقطه‌ای از زمین اطلاق می‌شود که در آن یخچال‌های قطبی فراوانی وجود دارد که منبع غنی آب شرب محسوب می‌شوند. یکی از منابع مهم در رشته‌کوه هیمالیا و فلات تبت وجود دارد که تغذیه‌کننده رودهای مهمی چون سند، گنگ، کونگ، یانگ، تسه و زرد است.
رودخانه‌های نامبرده شده “برج آبی آسیا” هستند و علت این موضوع این است که منابع آبی ۴۰ درصد از جمعیت دنیا را، این رودخانه‌ها تأمین می‌نمایند. این ناحیه از زمین، فارغ از مسئله آب، بر آب‌وهوا نیز تأثیرات زیادی دارند. یکی از نقش‌های آنها بر روی سیستم موسمی تابستانی قاره آسیا است که در کنترل آب‌وهوای جهان تأثیر ویژه‌ای دارد.
آب‌وهوای این مناطق بر روی خود فلات‌ها و مردمان فلات‌‌نشین اثر گذاشته و به همین جهت، اکوسیستم‌های محلی و جهانی از آن اثر می‌گیرند. دمای هوا، رطوبت و پوشش گیاهی نیز به نوبه خود عناصر دیگری هستند که این رودها روی آنها اثرگذارند.
تحقیقات درباره کوچک‌شدن یخچال‌های قطب سوم زمین
آغاز تحقیقات درباره این ناحیه از زمین از سال ۱۸۸۰ آغاز شد؛ اما در تحقیقات اخیری که صورت گرفت، مسئله کوچک‌شدن یخ‌های این بخش از زمین به علت آلودگی‌های محیطی مورد بررسی قرار گرفتند. ازآنجایی‌که این قطب مهم زمین، در نزدیکی محل زندگی انسان‌ها واقع شده، ناپایدارتر بوده و حضور آلاینده‌ها تأثیر بیشتری روی آن می‌گذارد.
تحقیقات مربوط به اثرات آلودگی بر کوچک‌شدن این مناطق نیز توسط بنیاد علوم طبیعی چین انجام شده‌اند و طی روشی به نام “فرایند شیمیایی ویژه” منشأ دقیق آلودگی‌ها و جزئیات تأثیر هوا بر روی یخچال‌های قطب سوم زمین معین شده است.
تنها در ناحیه چین غربی مساحت عظیم و حدودی ۵۱ هزار کیلومترمربعی این یخچال‌ها، در طی ۳۰ الی ۵۰ سال اخیر، دستخوش تغییرات زیادی شده و ۱۸ درصد کاهش داشته است. این رقم، باتوجه‌به تأثیرات مهم این قطب بر زمین، نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرده است.
عامل ذوب‌شدن سریع قطب سوم زمین
در این تحقیقات یکی از عوامل مهم گرم‌تر شدن یخچال‌های این ناحیه وجود دوده یا کربن سیاه اعلام شد که جاذب شدید نور خورشید است. به جز این موضوع، قرارگیری کربن بر فراز یخ‌ها و برف این ناحیه، رنگ این سطوح را تیره‌تر کره که این خود نیز، از عوامل دیگر ذوب سریع این منابع غنی آب است.
دو عنصر مهم، کربن موجود در قطب سوم زمین را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند که یکی از آنها سوزاندن سوخت‌های فسیلی است و دیگری زیست‌توده‌هاست که از گیاهان و کودهای حیوانی ایجاد می‌شود. در هیمالیا متأسفانه حضور هر دو عنصر کشف شد؛ اما علت این کربن در چین، ناشی از سوخت‌های فسیلی و در قسمت مرکزی تبت، از زیست‌توده‌ها بود.
سخن آخر
قطب سوم زمین ناحیه‌ای در منطقه تبت در رشته‌کوه هیمالیا واقع در قاره آسیا است که بر جو زمین اثرات زیادی می‌گذارد. مسئله کوچک‌شدن این ناحیه به دلیل همین تأثیرات نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرده است و طی تحقیقاتی که درباره این موضوع صورت گرفت کربن ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی و حضور زیست‌توده‌ها عامل اصلی ذوب سریع این یخ‌ها شناخته شدند.
