مأموریت چانداریان-3 به کمک زوج ماه‌نشین ویکرام و ماه‌نورد پراگیان، چندی پیش در اثر سرمای شدید قطب جنوب ماه از حرکت ایستادند. این دو کاوشگر، اولین ماه‌نوردانی بودند که توانستند روی بخش جنوبی ماه فرود بیایند و وجود یخ در این ناحیه را تأیید کنند. در مطلب “در جنوب ماه چه اتفاقی افتاده است؟”، به‌تفصیل داستان کشف بزرگ هندیان آورده شده است که می‌توانید به آن مراجعه کنید.
چه بر سر این دو کاوشگر آمد؟
در روز یکم شهریورماه ۱۴۰۲، کشور هند موفق شد نام خود را در تاریخ فضا با فرود موفقیت‌آمیز در قطب جنوب ماه ثبت کند. تا به این لحظه، کاوشگران آن، اولین زلزله در این ناحیه و وجود یخ را تأیید کردند.همچنین، ماه‌نشین ویکرام موفق به برخاستن از سطح ماه به‌اندازه ۴۰ سانتی‌متر شد که ورای تجسم سازندگانش بود.
دما بر روی قمر ماه بسیار کم است، به‌طوری‌که دما ممکن است تا ۲۵۳- درجه سانتی‌گراد در نواحی تاریک کاهش پیدا کند. کاوشگران این بخش معمولاً از گرم‌کننده‌های خاصی برای بقا استفاده می‌کنند که متأسفانه این دو ماه‌نورد، از آن برخوردار نبوده و طبق آخرین گزارش‌ها این دو دستگاه به حالت خواب فرورفته‌اند.
روش کار گرم‌کننده‌های فضایی در قطب جنوب ماه
فضاپیماها عموماً از واحدهای گرم‌کننده رادیوایزوتوپی بهره می‌برند. این دستگاه انرژی الکتریکی را از اتم‌های رادیواکتیوی همچون پلونیوم و پلوتونیوم کسب می‌کند. در این دو اتم، به‌صورت طبیعی واپاشی صورت می‌گیرد و انرژی الکتریکی تولیدی از آنها برای گرم‌کردن بخش سخت‌افزاری کاوشگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گرما معمولاً زیاد نیست؛ اما به بقای کاوشگر در دماهای بسیار پایین کمک می‌کند. از سال ۱۹۷۰ استفاده از این واحدها مرسوم شده است.
ماه‌نوردهای دیگر چه کرده بودند؟
یکی از ماه‌نوردهای موفق و معروف، لونوخود ۱ بود که رکورد طی‌کردن ۱۰ کیلومتر در ماه را طی ده ماه از آن خود دارد. این ماه‌نورد در هنگام حضور نور خورشید، به کمک صفحات خورشیدی حرکت کرده و در مناطق تاریک و سرد، به کمک یک واحد گرم‌کننده رادیوایزوتوپ از سرما در امان می‌ماند. هرچند که این کاوشگر قطب جنوب ماه را ندید.
کشور چین یکی دیگر از کشورهایی بود که ماه‌نشین و ماه‌نورد خود را در عملیات چانگ‌ای ۳، به نواحی غربی قمر ماه ارسال کرد. روش گرماسازی این کاوشگرها نیز شبیه به لونوخود بود؛ هرچند که ماه‌نورد یوتوی آن، تنها یک شب از سرما جان سالم به در برد. کاوشگر دیگر چین، یوتو ۲ بود که در طی اقامت چهار‌ساله خود در اول هر ماه قمری فعال شده است.
علت پیش‌بینی‌نکردن سرمای قطب جنوب ماه
ایسرو یا سازمان تحقیقات فضایی در کشور هند، توضیح درستی درباره دلیل این موضوع اعلام نکرده است. ظاهراً ویکرام و پراگیان از گرم‌کننده رادیوایزوتوپ برخوردار نبوده‌اند و حال، سرنوشت کارکردن دوباره این دو کاوشگر به شانس موکول شده است.
اگر این دو ماه‌نشین و ماه‌نورد موفق به فعالیت دوباره شوند، هند فرصتی ۱۴ روزه برای تحقیقات بیشتر در سطح جنوب ماه خواهد داشت و اگر این‌طور نباشد، تنها اجساد این کاوشگران هندی در بخش جنوبی ماه باقی می‌ماند.
سخن آخر
اولین فرود موفق آمیز به قطب جنوب ماه توسط عملیات چانداریان-۳ در هند صورت گرفت که طی مدت اقامت خود، دستاوردهای مهمی برای جهانیان داشتند و مقداری از این دنیای ناشناخته را کشف نمودند. این دو کاوشگر هم اکنون، به دلیل سرمای کشنده سطح ماه گرفتار خواب شده و از علت عدم استفاده از گرم‌کننده و آینده اکتشافات بعدی آنها خبری در دست نیست.
