سرماخوردگی و آنفولانزا دو بیماری شایع ویروسی در فصل‌های پاییز و زمستان هستند. همه ما در طول سال به یکی یا هردوی آن‌ها مبتلا و خانه‌نشین می‌شویم. بر خلاف تصور عموم که این دو بیماری را یکی می‌دانند، تفاوت‌های چشمگیری بین آن‌ها وجود دارد. خواندن این مقاله از مجله دلتا به ما در شناخت این تفاوت‌ها کمک می‌کند تا بهدرستی از خود و دیگران مراقبت کنیم و در صورت نیاز بتوانیم به‌موقع به پزشک مراجعه کنیم.
سرماخوردگی چیست؟
سرماخوردگی یک عفونت ویروسی عمدتا توسط راینوویروس است و بر دستگاه تنفسی فوقانی (بینی و گلو) اثر می‌گذارد. این بیماری معمولا در فصل‌های سرد سال یعنی پاییز و زمستان شایع‌تر است. علائم سرماخوردگی معمولا به‌تدریج و در طول یک هفته فروکش می‌کند اما در برخی موارد، ممکن است سرفه مدت بیشتری باقی بماند.
آنفولانزا چیست؟
آنفولانزا هم یک بیماری ویروسی است و توسط ویروس‌های خانواده آنفولانزا ایجاد می‌شود. این بیماری شدیدتر از سرماخوردگی است و ممکن است به دستگاه تنفسی تحتانی یعنی ریه‌ها آسیب بزند. ویروس آنفولانزا نیز در فصل‌های سرد سال یعنی پاییز و زمستان فعال‌تر است و سرعت انتقال آن از فردی به فرد دیگر زیاد است. برخلاف سرماخوردگی، علائم آنفولانزا ممکن است تا چندین هفته طول بکشد و حتی در برخی موارد باعث بروز عوارض جدی‌تر مانند ذات‌الریه، عفونت گوش و سینوس شود. آنفولانزا در بعضی موارد نادر می‌تواند مرگ را به‌دنبال داشته باشد.
مقایسه علائم سرماخوردگی و آنفولانزا
علائم سرماخوردگی به‌صورت تدریجی ظاهر می‌شوند اما علائم آنفولانزا به‌طور ناگهانی و شدید بروز می‌کنند. مقایسه علائم این دو بیماری در جدول زیر ببینید:
| علائم | سرماخوردگی | آنفولانزا |
| آبریزش یا گرفتگی بینی | دارد | دارد |
| گلودرد | دارد | دارد |
| عطسه | دارد | معمولا ندارد |
| سرفه | معمولا سرفه خلطی | معمولا سرفه خشک |
| سردرد | خفیف | شدید |
| خستگی | کم | مفرط |
| تب | معمولا ندارد | بیش از 38 درجه سانتی‌گراد |
| لرز | ندارد | دارد |
| دردهای عضلانی و مفصلی | ندارد | دارد |
| تهوع و استفراغ | ندارد | معمولا در کودکان |
میزان خطر سرماخوردگی و آنفولانزا
به‌طور کلی سرماخوردگی یک بیماری خفیف و بی‌خطر است و در اکثر موارد نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. برای افرادی که نقص سیستم ایمنی یا بیماری‌های مزمن مانند آسم دارند، سرماخوردگی ممکن است سبب عوارض جدی‌تر شود.
در مقایسه با سرماخوردگی، آنفولانزا بیماری خطرناک‌تری به‌ویژه برای افراد مسن، کودکان، زنان باردار و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و مشکلات قلبی است. در افراد گروه‌های حساس، آنفولانزا می‌تواند سبب عوارض شدید تنفسی و حتی مرگ شود. بر اساس آمار، آنفولانزا سالانه هزاران نفر را راهی بیمارستان می‌کند.
درمان سرماخوردگی و آنفولانزا
درمان خاصی برای سرماخوردگی وجود ندارد و سیستم ایمنی بدن با گذشت زمان، باید با ویروس مبارزه کند. درمان‌های رایج سرماخوردگی علاوه بر استراحت کافی، شامل نوشیدن مایعات فراوان به‌ویژه مایعات گرم، تقویت سیستم ایمنی و استفاده از قرص‌های رایج سرماخوردگی برای کاهش علائمی مانند تب، سردرد و گرفتگی بینی است. می‌توانید از مکمل ویتامین سی یا موادغذایی دارای ویتامین سی طبیعی مانند مرکبات (لیمو، پرتقال، گریپ‌فروت و …)، دمنوش زنجبیل، عسل، دارچین و زردچوبه برای تقویت سیستم ایمنی، رفع التهاب و تسکین علائم کمک بگیرید. همچنین استفاده از دستگاه بخور و غرغره کردن آب نمک نیر می‌تواند به تسکین علائم کمک کند.
برای آنفولانزا در موارد خفیف مانند سرماخوردگی درمان خاصی لازم نیست و رعایت مواردی که گفته شد کافی است. هرچند پزشک در موارد شدیدتر و به‌خصوص در افرادی که در معرض خطر بالاتری قرار دارند، ممکن است داروهای ضدویروسی تجویز کند تا مدت زمان بیماری را کاهش دهند و از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند.
پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا
شستن دست‌ها، استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ و پرهیز از تماس با افراد بیمار، احتمال ابتلا به هر دو بیماری را کاهش می‌دهند. سرماخوردگی و آنفولانزا هر دو از طریق قطرات تنفسی قابل انتقال هستند، بنابراین رعایت بهداشت تنفسی مانند پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه اهمیت بسیاری دارد و باید رعایت شود.
همچنین از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از آنفولانزا، تزریق واکسن سالانه به‌خصوص برای گروه‌های حساس است. در حال حاضر واکسن آنفولانزا هلندی و واکسن آنفولانزا فرانسوی در بازار ایران موجود و برای تمام افراد بالای 6 ماه که به تخم‌مرغ حساسیت نداشته باشند، قابل تزریق هستند. همچنین واکسن آنفولانزا ایرانی برای تمام افراد بالای 18 سال قابل تزریق است.
