چنانچه در قرارداد اجاره منعقد شده بین موجر و مستاجر، در مورد شغل خاصی توافق شده باشد مستاجر ملزم به اشتغال به آن شغل معین می‌باشد و دعوای تخلیه به جهت تغییر شغل در این مورد قابلیت استماع خواهد داشت. با توجه به اهمیت این موضوع در مبحث اجاره، در این نوشتار از دلتا مگ به موضوع تغییر شغل در ملک اجاره ای پرداختیم.
با وجود امتیازات مختلف پیش بینی شده برای مستاجران در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356، محدودیت‌هایی نیز برای رعایت حقوق موجر در آن تعیین شده است. مطابق این قانون، مستاجر نمی‌تواند خلاف آنچه به عنوان شغل در قرارداد اجاره ذکر شده است؛ بدون اجازه موجر تغییر شغل دهد. البته اگر شغل جایگزین شده توسط مستاجر عرفا مشابه شغل سابق باشد، موجر نمی‌تواند صدور حکم تخلیه به جهت تغییر شغل را از دادگاه بخواهد.
تشخیص این مشابهت دو شغل نیز بر مبنای عرف صورت می‌گیرد. دادگاه برای احراز و اثبات وقوع تغییر شغل، در صورت صلاحدید می‌تواند به نظر کارشناس، تحقیقات محلی و معاینه محلی استناد نماید.
طرح دعوای صدور حکم تخلیه به جهت تغییر شغل
صاحبخانه‌ای که به علت تغییر شغل مستاجر در ملک اجاره‌ای، حق درخواست صدور حکم تخلیه را دارد ملزم به اعمال فوری این حق نیست. سکوت موجر نیز بعد از آگاهی از تغییر شغل مستاجر و دریافت اجاره بها بدون اعتراض، به معنای رضایت مالک به تغییر شغل نمی‌باشد؛ حتی اگر مدت سکوت صاحبخانه طولانی باشد. بنابراین موجر حق دارد تا قبل از اتمام تاریخ قرارداد جهت صدور حکم تخلیه طرح دعوی نماید.
مرجع صالح رسیدگی به دعوی تخلیه ملک اجاره ای
کلیه دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره مطابق بند ب ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف کشور، در صلاحیت این شوراها می‌باشد. البته استثنائاتی نیز وجود دارد که در صورت وجود حق کسب یا پیشه یا تجارت و سرقفلی برای مستاجر، رسیدگی به دعاوی تخلیه ملک، در صلاحیت دادگاه های عمومی حقوقی محل وقوع ملک می‌باشد. دعوای تخلیه به جهت تغییر شغل نیز فقط در مورد قراردادهای اجاره، تابع قانون روابط موجر و مستاجر سال 1356 است و این قانون نیز به وجود حق کسب یا پیشه یا تجارت برای مستاجر اذعان دارد.
وضعیت حق کسب و پیشه در صورت تخلیه
تغییر شغل توسط مستاجر بدون رعایت شرط تشابه عرفی دو شغل و بدون جلب رضایت مالک، از جمله تخلفات مسقط حق کسب یا پیشه یا تجارت می‌باشد و در صورت احراز وقوع این تخلف از سوی مستاجر، هیچ مبلغی از این بابت به او تعلق نخواهد گرفت.
اجرای حکم تخلیه به جهت تغییر شغل
پس از قطعیت رای صادره مبنی بر الزام مستاجر به تخلیه ملک اجاره ای و صدور اجرائیه از سوی دادگاه محل وقوع ملک، مستاجر مکلف است ظرف 10 روز تا 2 ماه، به تشخیص دادگاه، عین مستاجره را به مالک تسلیم نماید.
از آنجا که در صورت صدور حکم تخلیه به جهت تغییر شغل، کل حق کسب یا پیشه یا تجارت مستاجر ساقط می‌شود، آغاز مهلت مستاجر برای تخلیه ملک از زمان قطعیت یافتن رای خواهد بود. در صورتی که مستاجر از اجرای رای دادگاه امتناع ورزد، حکم توسط واحد اجرای احکام دادگاه ها اجرا می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: چنانچه به دانستن نکات حقوقی و معاملاتی در حوزه ملک اشتیاق دارید مطلب “نکات مهم درباره کلاهبرداری ملکی ” را در دلتا مگ بخوانید.
