سند بنیادی مقوله‌ای است که در سال‌های اخیر، به‌ویژه در مناطق خاصی از کشور، مورد توجه قرار گرفته است. مجله دلتا در این مطلب تلاش کرده با نگاهی دقیق، ابعاد حقوقی، مزایا و نگرانی‌های احتمالی خرید املاک دارای سند بنیادی را بررسی کند تا تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری برای مخاطبان فراهم شود.
آیا خرید ملکی با سند بنیادی تصمیم درستی است؟
پاسخ این پرسش به شرایط فردی و میزان ریسک‌پذیری خریدار بستگی دارد. همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، اسناد بنیادی از لحاظ حقوقی تفاوت ماهوی با سایر اسناد رسمی ندارند و تمامی معاملات رایج از جمله خرید، فروش، انتقال مالکیت و حتی دریافت وام بانکی بر اساس این اسناد امکان‌پذیر است. بنابراین، از این منظر نگرانی خاصی وجود ندارد.
یکی از دغدغه‌های رایج در خصوص املاک دارای سند بنیادی، موضوع مالک اولیه‌ای است که پس از انقلاب از کشور خارج شده و ملک وی مصادره شده است. نگرانی اصلی برخی افراد، احتمال بازگشت این اشخاص و ایجاد دعاوی حقوقی در آینده است. با این حال، با استناد به قوانین فعلی جمهوری اسلامی ایران، مالکیت املاک مصادره‌شده به نهادهای رسمی منتقل شده و هیچ‌گونه حقی برای مالکین قبلی در نظر گرفته نمی‌شود. البته لازم است توجه داشت که این اطمینان حقوقی در چارچوب قوانین موجود است و ممکن است در آینده با تغییر قوانین، شرایط متفاوتی رقم بخورد.
در این گزارش تلاش شده تمام نکات مهم درباره اسناد بنیادی به‌صورت شفاف بیان شود تا افرادی که قصد خرید ویلا، زمین یا آپارتمان با چنین اسنادی دارند، با در نظر گرفتن تمامی جوانب، تصمیم نهایی را اتخاذ کنند. اگر تاکنون با عنوان اسناد بنیادی آشنا نبوده‌اید، باید بدانید که بخش قابل‌توجهی از املاک منطقه یک تهران و نیز مناطقی از استان مازندران، به‌ویژه در شهرهایی نظیر نوشهر و رویان، دارای چنین اسنادی هستند و امکان خرید آن‌ها برای عموم وجود دارد.
در نهایت، این خریدار است که باید با بررسی دقیق و شناخت کامل از شرایط حقوقی، مالی و شخصی خود تصمیم بگیرد که آیا خرید ملک با سند بنیادی را ترجیح می‌دهد یا به سراغ املاکی با اسناد دیگر خواهد رفت.
این مطلب از جزوه اصول حقوقی نگارش آقای هرقلی (مدیر حقوقی هلدینگ دلتا وام گرفته شده است.)
