معماری دوره پهلوی، بستر تحولات قابل توجهی است. در این دوره، معماری ایران تحت تاثیر دو جریان عمده قرار گرفت؛ یکی از آن‌ها تأثیرات غربی و دیگری، بازگشت به اصول سنتی و ایرانی. در این مطلب از مجله دلتا، به بررسی ویژگی‌های معماری این دوره می‌پردازیم.
نفوذ سبک‌های غربی در معماری دوره پهلوی
در این دوره، به ویژه در دوره پهلوی دوم، معماری غربی تاثیر زیادی بر طرح‌ها و ساختمان‌های ایران داشت. بسیاری از ساختمان‌های اداری، تجاری و فرهنگی با الهام از سبک‌های معماری غربی ساخته شدند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های معماری این دوره استفاده از مواد جدید مانند بتن مسلح و شیشه بود که در ساخت ساختمان‌های بلند و مدرن کاربرد داشت. تغییرات در طراحی نماها، بهره‌گیری از پلان‌های آزاد و استفاده از نور طبیعی در ساختمان‌ها از دیگر ویژگی‌های معماری غربی در این دوران بودند.
بازگشت به معماری ایرانی-اسلامی
در کنار تأثیرات غربی، معماران دوره پهلوی به دنبال احیای اصول معماری ایرانی-اسلامی نیز بودند. این بازگشت به ریشه‌ها با استفاده از عناصر سنتی مانند کاشی‌کاری، مقرنس، و طراحی‌های خاص ایرانی، سعی داشت همزمان با مدرن‌سازی، هویت فرهنگی و تاریخی ایران را حفظ کند. این نگرش در طراحی بسیاری از بناهای عمومی و دولتی نمود پیدا کرد و آن‌ها را به عنوان نمونه‌های برجسته معماری ایرانی معرفی نمود. نمونه‌های برجسته‌ای از این سبک در ساختمان‌هایی چون وزارت امور خارجه و مجلس شورای اسلامی دیده می‌شود.
ساختمان‌های نمادین
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های معماری دوره پهلوی، ساخت بناهای نمادین است که نه تنها از نظر معماری و طراحی، بلکه از نظر کارکرد اجتماعی و سیاسی نیز اهمیت داشتند. بناهایی همچون مجموعه کاخ‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی در این دوره ساخته شدند که هنوز هم نمادهای هویت شهری و ملی ایران به شمار می‌روند. این دوران، نقطه آغاز بسیاری از پروژه‌های بزرگ معماری در ایران بود که تحت نظارت دولت ساخته شدند.
تحولات اجتماعی و فرهنگی
همزمان با رشد معماری مدرن، تحولات اجتماعی و فرهنگی مهمی نیز در ایران رخ داد. به ویژه در دوران پهلوی دوم، اصلاحات اجتماعی و توسعه شهرها به طور مستقیم بر روند رشد معماری دوره پهلوی تأثیر گذاشت. معماران و مهندسان ایرانی با پذیرش تکنولوژی‌های نوین و بهره‌گیری از آموزش‌های غربی، توانستند بناهایی با کارکردهای جدید، همچون مراکز خرید و هتل‌های بین‌المللی، طراحی کنند.
معماری دوره پهلوی یک دوره پیچیده و متنوع در تاریخ معماری ایران است که ترکیبی از سنت و مدرنیته را به نمایش می‌گذارد. در این دوران، ایران تلاش کرد تا هویت فرهنگی خود را در برابر تحولات جهانی حفظ کند و در عین حال، وارد دوران مدرن‌سازی شود. این دوره همچنان تأثیرات زیادی بر معماری معاصر ایران دارد.
(برای مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.)
