اگر بیش از حد دچار خستگی می‌شوید، ممکن است این مشکل به‌دلیل کم‌خونی باشد. بسیاری از ما و اطرافیانمان درگیر کم‌خونی هستیم و علائم آن ما را کلافه کرده است. با کمی صبر و راهکارهای کاربردی، درمان کم‌خونی کار سختی نیست و برای همیشه از شر کم‌انرژی بودن و خستگی خلاص می‌شویم!
کم‌خونی یکی از شایع‌ترین مشکلات مربوط به سلامتی در ایران و جهان است که با توجه به کاهش اکسیژن بدن، تاثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی افراد دارد. درمان کم‌خونی بسته به شدت آن، کمی زمان‌بر است اما با رعایت چند نکته ساده می‌توانیم این مشکل را رفع کنیم. در ادامه این مقاله از مجله دلتا چند راهکار ساده به شما می‌گوییم تا با کمک آن‌ها از این بیماری خلاص شوید و انرژی دوباره‌ای برای انجام کارهای خود بگیرید!
کم‌خونی چیست؟
کم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز یا سطح هموگلوبین در خون کمتر از حد نرمال باشد. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که وظیفه انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن را دارد. کاهش این ماده منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها و در نتیجه خستگی و ضعف می‌شود.
علت‌های کم‌خونی
1. فقر آهن
رایج‌ترین علت کم‌خونی کمبود آهن یا فقر آهن است و معمولا به دلیل کمبود آن در رژیم غذایی، از دست دادن خون (قاعدگی‌های سنگین یا خونریزی داخلی) یا جذب ناکافی آهن در بدن رخ می‌دهد.
2. کمبود ویتامین B12 یا فولیک اسید
این ویتامین برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری هستند و کمبود آن سبب کاهش گلبول‌های قرمز و اکسیژن در بدن می‌شود. کمبود این ویتامین ممکن است به دلیل رژیم غذایی نامناسب، مشکلات گوارشی یا بیماری‌های مزمن رخ دهد.
3. بیماری‌های مزمن
بیماری‌هایی مانند نارسایی کلیه، سرطان یا التهابات مزمن می‌توانند تولید گلبول‌های قرمز را کاهش دهند.
4. کم‌خونی ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز
در این نوع کم‌خونی، گلبول‌های قرمز سریع‌تر از حد معمول تخریب می‌شوند که ممکن است ناشی از اختلالات ژنتیکی مانند کم‌خونی داسی‌شکل باشد.
چه افرادی در معرض خطر کم‌خونی هستند؟
- خانم‌های باردار یا کسانی که قاعدگی سنگین دارند
- نوزادان و کودکان در سن رشد
- افراد مسن
- افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه و بیماری‌های التهابی
- افرادی با رژیم‌های غذایی فاقد گوشت و محصولات لبنی
علائم کم‌خونی
- خستگی مفرط
- ضعف و بی‌حالی
- رنگ‌پریدگی پوست
- تنگی نفس یا ضربان قلب تند
- سردرد یا سرگیجه
- سردی دست‌ها و پاها
- شکنندگی ناخن‌ها یا ریزش مو
- کاهش تمرکز
- در موارد شدید، کم‌خونی می‌تواند به مشکلات قلبی یا کاهش عملکرد سیستم ایمنی منجر شود.
درمان کم‌خونی
درمان کم‌خونی بسته به نوع، علت و شدت آن متفاوت است. توجه داشته باشید درمان کم‌خونی‌های ناشی از بیماری‌های مزمن و تخریب گلبول‌های قرمز باید زیر نظر پزشک انجام شود. در ادامه برخی درمان‌های رایج را بررسی می‌کنیم:
کم‌خونی ناشی از فقر آهن
پزشک معمولا قرص‌های آهن (مانند سولفات فرو) تجویز می‌کند که باید طبق دستور مصرف شوند. بهتر است این مکمل‌ها با معده خالی و همراه با آب‌پرتقال یا منابع دیگر ویتامین C مصرف شوند تا جذب بهتر شود. برخی از مکمل‌ها به نام “آهن پلاس یا آیرون پلاس” در بازار وجود دارند که ترکیب آهن و ویتامین سی هستند و از مصرف جداگانه این دو ویتامین، تاثیر بسیار بیشتری دارند. بهتر است این مکمل قبل از خواب و دو ساعت بعد از خوردن شام، مصرف شوند.
در مواردی که کمبود شدید است یا فرد قادر به تحمل مکمل‌های خوراکی نیست، پزشک تزریق وریدی آهن را توصیه می‌کند. همچنین برای پیشگیری و درمان کم‌خونی کودکان قطره‌های خوراکی آهن اثر مطلوبی دارند.
2. کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولیک اسید
تزریق ویتامین B12
کمبود این ویتامین ممکن است به دلیل عدم جذب کافی باشد؛ بنابراین، تزریق ماهانه ویتامین B12 به‌ویژه برای بیماران مبتلا به این کم‌خونی توصیه می‌شود. در مواردی که کمبود شدید است، تزریق آمپول به مراتب اثر بهتری از مصرف مکمل دارد. همچنین مصرف روزانه قرص‌های فولیک اسید برای رفع کمبود موثر است.
درمان‌های خانگی و طبیعی برای کم‌خونی
برای مدیریت کم‌خونی‌های خفیف یا پیشگیری از آن، تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی بسیار موثر است:
1. مصرف مواد غذایی غنی از آهن
مواد غذایی غنی از آهن عبارتند از: منابع حیوانی مانند گوشت قرمز، جگر، مرغ و ماهی و منابع گیاهی مانند اسفناج، عدس، نخود، لوبیا، کینوا، تخمه کدو و غلات غنی‌شده.
نکته مهم: آهن گیاهی کمتر جذب می‌شود؛ بنابراین باید همراه با ویتامین C مصرف شود.
2. منابع ویتامین C
مصرف ویتامین سی در پیشگیری و درمان کم‌خونی بسیار موثر است. از مرکبات مانند پرتقال، لیمو، گریپ‌فروت و سبزیجاتی مثل فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی، گوجه‌فرنگی استفاده کنید. ذویتامین C به جذب بهتر آهن کمک می‌کند و باید بخشی از رژیم غذایی روزانه باشد.
3. منابع ویتامین B12
لبنیات، تخم‌مرغ، گوشت، ماهی و غلات غنی‌شده را در رژیم غذایی خود بگنجانید. برای گیاه‌خواران یا افرادی که محصولات حیوانی مصرف نمی‌کنند، مکمل‌های B12 ضروری است.
4. منابع فولیک اسید
سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج و کلم بروکلی و همچنین حبوبات، مغزها، آووکادو و غلات کامل منابع غنی اسید فولیک هستند.
5. پرهیز از موانع جذب آهن
چای و قهوه: این نوشیدنی‌ها جذب آهن را کاهش می‌دهند. بهتر است مصرف آن‌ها را به‌ویژه بعد از غذا محدود کنید.
محصولات لبنی بیش از حد: کلسیم می‌تواند مانع جذب آهن شود. از مصرف بیش از حد لبنیات خودداری کنید.
6. گیاهان دارویی مفید
چای گزنه: سرشار از آهن است و می‌تواند به بهبود کم‌خونی کمک کند.
چای زنجبیل و لیمو: به جذب آهن و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
عصاره چغندر و هویج: مصرف آب این سبزیجات به تقویت سطح هموگلوبین کمک می‌کند.
7. نکات تکمیلی
به‌علاوه ورزش منظم، مدیریت استرس و خواب کافی در مدیریت کم‌خونی و پیشگیری از آن موثر است.
تعداد کلمات مطلب: 861
