یکی از سوالاتی که بسیاری از افراد از ما می‌پرسند پیرامون قانون جدید تقسیم ارث است. بر اساس قوانین فعلی ایران که بر پایه قانون مدنی و فقه اسلامی تدوین شده‌اند، نحوه تقسیم ارث میان فرزندان همچنان بر مبنای سهم‌الارث دو برابر برای پسران نسبت به دختران است. در این بخش به نکات مهم قانون ارث پرداخته‌ایم. همراه مجله دلتا باشید.
سهم‌الارث فرزندان پسر و دختر
- اگر متوفی دارای فرزندان پسر و دختر باشد، ارث به‌گونه‌ای تقسیم می‌شود که هر پسر دوبرابر سهم یک دختر دریافت می‌کند.
- اگر تمام فرزندان متوفی از یک جنس (فقط دختر یا فقط پسر) باشند، ماترک به طور مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
- درصورتی‌که متوفی تنها یک فرزند داشته باشد، تمام اموال به او تعلق می‌گیرد، فارغ از جنسیت.
نقش وصیت‌نامه در قانون جدید تقسیم ارث
- متوفی می‌تواند تا سقف یک‌سوم از اموال خود را مطابق وصیت‌نامه تقسیم کند. این سهم می‌تواند با قوانین سهم‌الارث مغایر باشد، اما تنها برای همان یک‌سوم قابل اجراست. بنابراین این مورد نیز در قانون جدید تقسیم ارث خواهد بود.
- برای دو‌سوم باقی‌مانده، قانون مدنی درباره ارث حاکم است.
نحوه تقسیم در شرایط خاص
- اگر متوفی علاوه بر فرزندان، پدر یا مادر زنده نیز داشته باشد، سهمی از میراث به آن‌ها تعلق می‌گیرد. به طور معمول، یک‌ششم از کل میراث برای پدر و مادر کنار گذاشته می‌شود و مابقی بین فرزندان تقسیم می‌شود.
- در شرایطی که فرزندخوانده وجود داشته باشد، او طبق قوانین فعلی به‌صورت خودکار از ارث بهره‌مند نمی‌شود مگر آنکه متوفی در وصیت‌نامه خود این موضوع را قید کرده باشد.
چالش‌های قانونی و اجتماعی در قانون جدید تقسیم ارث
مسئله نابرابری ارث دختر و پسر یکی از مباحثی است که در سال‌های اخیر مورد انتقاد بسیاری قرار گرفته است. اما تا کنون هیچ اصلاحیه‌ای که این نابرابری را تغییر دهد به تصویب نرسیده است.
افراد می‌توانند با تنظیم وصیت‌نامه به‌گونه‌ای این نابرابری را کاهش دهند. بنابراین باید بگوییم تاکنون هیچ تغییر قانونی رسمی در این خصوص اعمال نشده و شایعات مربوط به برابری سهم دختر و پسر تأیید نشده‌اند.
نکات تکمیلی درباره تقسیم ارث بر اساس قانون مدنی ایران
در ادامه نکات تکمیلی که افراد باید از آن اطلاع داشته باشند و قطعا در قانون جدید تقسیم ارث نیز آورده خواهد شد را برایتان آورده‌ایم:
طبقات ارث
بر اساس قانون مدنی، وراث در سه‌طبقه اصلی قرار می‌گیرند:
- طبقه اول شامل پدر، مادر و فرزندان متوفی است.
- درصورتی‌که وراث طبقه اول زنده باشند، طبقات بعدی از ارث محروم می‌شوند.
تفاوت سهم ارث زوج و زوجه
- زوجه (زن متوفی) از یک‌هشتم کل اموال متوفی ارث می‌برد.
- زوج (مرد متوفی) در صورت نبودن فرزند، از نصف اموال و در صورت وجود فرزند از یک‌چهارم اموال بهره‌مند می‌شود.
اولویت‌بندی میان وراث
- اگر تنها فرزندان متوفی باشند، ارث بر اساس نسبت پسر به دختر تقسیم می‌شود (دو به یک).
- در صورت وجود پدر و مادر متوفی، سهمی از اموال به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
نقش وصیت‌نامه در تقسیم ارث
- متوفی می‌تواند تا یک‌سوم اموال را به وصیت خود اختصاص دهد.
- باقی‌مانده اموال بر اساس قوانین سهم‌الارث تقسیم می‌شود، مگر آنکه وراث درباره تغییر نحوه تقسیم توافق کنند.
مسائل قانونی مربوط به ارث فرزندخوانده
فرزندخوانده در نظام حقوقی ایران به‌صورت خودکار وارث قانونی نمی‌شود، مگر آنکه متوفی بخشی از اموال خود را در وصیت‌نامه به او اختصاص داده باشد.
نتیجه‌گیری
قوانین ارث در ایران بر مبنای اصول فقهی تنظیم شده و تاکنون تغییری اساسی در تقسیم ارث میان فرزندان رخ نداده است. بااین‌حال، افراد می‌توانند از ابزارهایی مانند وصیت‌نامه برای اعمال خواسته‌های خود استفاده کنند.
