روانشناسی زرد به نوعی از روانشناسی غیرعلمی و عامه‌پسند می‌گویند که معمولا بر پایه‌ی شواهد علمی معتبر نیست و بیشتر از جملات انگیزشی، کلیشه‌ها، یا برداشت‌های سطحی از مفاهیم روانشناختی ساخته شده است. این نوع روانشناسی اغلب در قالب کتاب‌های پرفروش، سخنرانی‌های انگیزشی، محتواهای شبکه‌های اجتماعی، و حتی دوره‌های آموزشی ارائه می‌شود. روانشناسی زرد به جای تکیه بر روش‌های تحقیقاتی و داده‌های قابل اتکا، بر جذابیت موضوع و جلب توجه مخاطب تمرکز می‌کند. در این مقاله زرد رنگ از مجله دلتا با ما همراه باشید تا از هویت حقیقی روانشناسی عامیانه پرده برداریم.
تفاوت روانشناسی زرد با روانشناسی علمی
روانشناسی علمی بر پژوهش‌های دقیق، آزمایش‌های کنترل‌شده، و تحلیل داده‌ها استوار است و از متدهای علمی استفاده می‌کند تا نتایج قابل‌اعتماد و تکرارپذیر ارائه دهد. در مقابل آن روانشناسی زرد بر اساس شهود، تجربه شخصی، یا برداشت‌های ساده‌انگارانه از موضوعات پیچیده بنا شده است.
روانشناسی علمی به مسائل پیچیده انسانی با دقت و جزئی‌نگری نگاه می‌کند و معمولا ساده نتیجه‌گیری نمی‌کند اما روانشناسی زرد به دنبال پاسخ‌های ساده، سریع و همه‌پسند است و اغلب مسائل عمیق روانشناختی را سطحی جلوه می‌دهد. این سبک از روانشناسی انگیزه‌های زودگذری در شما به وجود می‌آورد که صبح روز بعد از آن‌ها خبری نیست.
هویت زرد روانشناسی منابع قابل‌اتکا ندارد و معمولا به جملات کلیشه‌ای و انگیزشی بدون استناد روی می‌آورد. و به دنبال جذب مخاطب و کسب درآمد از طریق ایجاد انگیزه یا تسکین زودگذر است.
تاریخچه شکل‌گیری روانشناسی زرد
روانشناسی زرد از اوایل قرن بیستم و به‌ویژه با ظهور روانشناسان معروفی مانند دیل کارنگی (نویسنده کتاب «چگونه دوستان را جذب کنیم و بر مردم تأثیر بگذاریم») شکل گرفت. در اواخر قرن بیستم، با گسترش رسانه‌ها و تلویزیون، روانشناسان و مربیان انگیزشی مانند تونی رابینز محبوبیت یافتند. ظهور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در دهه ۲۰۱۰ این روند را تسریع کرد و روانشناسی زرد را در دسترس همگان قرار داد.
چرا مردم به روانشناسی زرد علاقه دارند؟
مردم به دنبال راه‌حل‌های ساده و فوری برای مشکلات زندگی هستند و روانشناسی زرد چنین وعده‌هایی را ارائه می‌دهد. در زیر موارد دیگری را بررسی کرده‌ایم، مواردی که به شما می‌گوید چرا به دنبال این قبیل موضوعات در فضای مجازی می‌گردیم.
- انگیزه و امید: روانشناسی عامیانه با ارائه جملات انگیزشی و مثبت، حس بهتری به افراد می‌دهد، حتی اگر این حس موقتی باشد.
- دسترسی آسان: محتواهای روانشناسی زرد اغلب رایگان یا کم‌هزینه هستند و در قالب کتاب، ویدیو، پست‌های اینستاگرام یا پادکست به راحتی در دسترس قرار می‌گیرند.
- کلیشه‌های فرهنگی: در بسیاری از فرهنگ‌ها، باورهای ساده‌انگارانه درباره خوشبختی، موفقیت، و روابط انسانی رایج است که با این کلیشه‌ها همخوانی دارد.
- نیاز به احساس کنترل: مردم دوست دارند باور کنند که با چند تغییر کوچک می‌توانند زندگی‌شان را بهبود ببخشند، و روانشناسی زرد این باور را تقویت می‌کند.
سخن پایانی
در حالی که روانشناسی زرد می‌تواند در کوتاه‌مدت مفید باشد و انگیزه ایجاد کند، در بلندمدت ممکن است باعث گمراهی یا ناامیدی افراد شود و یا حتی قسمتی از احساسات را در درون افراد سرکوب کند. احساساتی مثل ترس یا غم که هر کدام فواید خود را برای ما دارند. برای حل مشکلات جدی یا درک بهتر رفتار انسانی، تکیه بر روانشناسی علمی که بر پایه داده‌ها و پژوهش‌های معتبر است، انتخاب هوشمندانه‌تری است.
