تقسیم ارث خواهر و برادر در قوانین اسلامی و به‌خصوص در قانون مدنی ایران، بستگی به شرایط مختلفی دارد. در این تقسیم‌بندی، عوامل مهمی نظیر وجود یا عدم وجود والدین، همسر، فرزندان متوفی و تعداد خواهر و برادران تأثیرگذار هستند. همراه مجله دلتا باشید.
نحوه تقسیم ارث خواهر و برادر
در ادامه قصد داریم نحوه تقسیم ارث خواهر و برادر را برایتان شرح دهیم.
اگر متوفی والدین، همسر و فرزند نداشته باشد:
- خواهران و برادران ارث می‌برند و تقسیم به این صورت است که سهم برادر دوبرابر سهم خواهر خواهد بود. به‌عبارت‌دیگر، اگر تنها وارثین خواهر و برادر باشند، کل مال به نسبت ۲ به ۱ بین برادران و خواهران تقسیم می‌شود.
اگر متوفی والدین داشته باشد:
- سهم والدین ابتدا از ترکه کسر می‌شود، و مابقی بین خواهر و برادران تقسیم می‌شود. در این حالت نیز سهم برادر دوبرابر سهم خواهر است.
وجود همسر:
- اگر متوفی دارای همسر باشد، همسر در ابتدا سهم خود را می‌گیرد (برای زن یک‌هشتم و برای مرد یک‌چهارم اگر فرزند وجود داشته باشد، و یک‌چهارم برای زن و یک‌دوم برای مرد اگر فرزند وجود نداشته باشد). سپس بقیه بین سایر ورثه (از جمله خواهر و برادران) تقسیم می‌شود.
برای شرایط خاص‌تر یا جزئیات بیشتر، مراجعه به یک وکیل یا مشاور حقوقی می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری ارائه دهد.
پس از تقسیم سهم همسر و والدین (در صورت وجود)، باقی‌مانده ترکه طبق قانون ارث بین خواهران و برادران تقسیم می‌شود. نکات مهمی در این مورد وجود دارد:
ارث در صورت وجود فرزند:
- اگر متوفی فرزند داشته باشد، خواهر و برادران ارث نمی‌برند، مگر درصورتی‌که به دلیل دیگری سهمی به آن‌ها برسد (مانند وصیت).
نسبت خواهر و برادران:
- اگر همه خواهران و برادران از یک پدر و مادر باشند (نسبی کامل داشته باشند)، تقسیم ارث به نسبت ۲ به ۱ بین برادران و خواهران انجام می‌شود.
- اگر خواهر و برادر از یک پدر و مادر نباشند (بعضی از یک مادر و بعضی از یک پدر باشند)، تقسیم به شکل متفاوتی انجام می‌شود:
- برادر و خواهران از طرف پدر: سهم بیشتری دارند نسبت به خواهر و برادری که فقط از طرف مادر هستند.
- برادر و خواهران از طرف مادر: درصورتی‌که متوفی فرزند نداشته باشد، ارث می‌برند، و سهم آن‌ها مساوی است، یعنی به‌صورت برابر تقسیم می‌شود.
ارث در صورت وجود برادر یا خواهر ناتنی:
- اگر بخشی از خواهران و برادران ناتنی (از یک مادر یا از یک پدر مشترک) باشند، سهم آن‌ها متفاوت محاسبه می‌شود.
- به‌طورکلی، خواهران و برادران ناتنی از طرف مادر سهم کمتری دارند و به‌صورت برابر بین آن‌ها تقسیم می‌شود، درحالی‌که سهم خواهران و برادران از طرف پدر طبق قاعده ۲ به ۱ تقسیم می‌شود.
مثال برای شفاف‌سازی
فرض کنید متوفی دارای سه برادر و دو خواهر است و والدین و همسر ندارد:
- کل مال به پنج سهم تقسیم می‌شود: هر برادر دو سهم و هر خواهر یک سهم می‌برد؛ بنابراین، هر برادر دوبرابر هر خواهر ارث خواهد برد.
برای موارد پیچیده‌تر، مانند تقسیم ارث باوجود بدهی‌های متوفی یا شرایط خاص، بهتر است از متخصصان حقوقی یا دفاتر اسناد رسمی مشاوره بگیرید تا تقسیم به‌درستی انجام شود.
