روستای ماخونیک از جمله روستاهای عجیب جهان است که سالانه گردشگران زیادی را به آن‌جا می‌کشاند. این دهکده مرموز و عجیب که به عنوان سرزمین لیلی پوت‌ها شناخته شده دارای چند صد سال قدمت است و بیشتر ساکنانش قد کوتاه هستند. این روستا با معماری قابل توجه یکی از هفت روستای شگفت انگیز جهان است.
اغلب ساکنان این روستا قدی کوتاه دارند و شاید دلیل این امر ازدواج‌های فامیلی و رژیم غذایی نامناسب اجداد این افراد بوده که به همین دلیل معماری خانه‌های روستا نیز برای افرادی با قدی کوتاه مناسب است. در معرفی دقیق‌تر مکان این روستای جالب باید بگوییم که در فاصله 30 دقیقه‌ای مرز افغانستان و در شهرستان سربیشه واقع شده است. اهالی آن را افغانستانی تبارهایی تشکیل داده‌اند که چند صد سال پیش به ایران مهاجرت کردند و در این منطقه سکنی گزیدند.
خانه‌های روستای ماخونیک
خانه‌های روستای ماخونیک با مصالح موجود در همان منطقه و به صورت شکاف‌هایی داخل کوه ساخته شده است. میوه و سبزیجات رایجی که مصرف می‌کنند شامل عناب، انجیر، چغندر، شلغم، زردآلو و جو است. به تازگی با محصول گندم نیز آشنایی پیدا کرده و به کشت آن می‌پردازند. غذای غالب آنها در نبود گندم و برنج، ترکیبی از چغندر و شلغم پخته بوده که به آن پختک می‌گویند. در سال های اخیر این روستا از حالت بکر و بدوی خود فاصله گرفته و به آب آشامیدنی، برق، حمام و مدرسه‌های معمولی (به غیر از مکتب‌خانه) مجهز شده است.
علت شهرت این روستا چیست؟
شاید تصور کنید تنها دلیل شهرت روستای ماخونیک، کوتاهی قد ساکنان آن است. اما فراتر از آن، آداب و رسوم ماخونیکی‌ها و سبک زندگی به دور از تکنولوژی و تمدن آن‌هاست که نظر گردشگران را به خود جلب می‌کند. ابتدا در مورد قد ساکنان ماخونیک باید بگوییم که در صد سال گذشته قد این افراد نهایتا تا 140 سانتی‌متر می‌رسید. این امر دلایل خاص تغذیه‌ای و ژنتیکی دارد و دلیل رمز آلود دیگری پشت آن نیست.
ماخونیکی‌های قدیم عادت به خوردن برنج و گوشت نداشتند. مواد معدنی موجود در این دو ماده غذایی تاثیر عمده‌ای در افزایش قد و رشد افراد دارد. از طرفی ازدواج‌های فامیلی افراد کوتاه‌قد در بین آنها رواج داشته که خود منجر به کوتاهی قد نسل بعدی میشده است. امروزه که کمی از انزوای این روستا کاسته شده و مواد غذایی متنوع‌تری مثل گندم و برنج در اختیار دارند، قد ساکنان آن نیز به مرور در حال افزایش است. در ادامه دلیل دیگر شهرت این روستا را با هم بررسی می‌کنیم.
آداب و رسوم و سبک زندگی ساکنان روستای لیلی پوت ها
به دلیل ارتباط بسیار کم ساکنان روستای لیلی پوت‌ها با دنیای بیرون و محرومیت از آموزشهای عالی، شاهد آداب و رسومی کمی متحجرانه در بین آنان هستیم. در واقع برخی از این سنتها، اهالی شهر و روستاهای بزرگ تر را به شگفتی می‌اندازد. البته رسوم تحسین‌برانگیز زیادی نیز دارند که بسیاری از شهرنشین‌ها باید آن را سرلوحه زندگی خود قرار دهند:
• عقاید خرافی تا سال‌ها پیش در بین آنها رواج داشت، از جمله اینکه تماشای تلویزیون را بد و کاری شیطانی می‌دانستند.
• اجرای عدالت در تقسیم محصولات کشاورزی، زمین‌ها و خانه‌هایشان بسیار اهمیت دارد و در این مورد نهایت مساوات را رعایت می‌کنند.
• تا مدت‌های نه چندان دور، اهالی روستای ماخونیک تنها به خوردن دو وعده غذای صبحانه و شام عادت داشتند و کاملا با وعده ناهار بیگانه بودند.
• بسیار جالب است که در صورت ابتلای افراد به یک بیماری مسری، آنها را در شکافی داخل کوه قرنطینه می‌کردند تا از شیوع بیشتر بیماری جلوگیری کنند
