بیش‌فعالی در جوامع مختلف به‌میزان قابل‌توجهی روبه‌رشد است. درمان بیش‌فعالی کار راحتی نیست و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. بیش‌فعال بودن یا داشتن یک کودک بیش‌فعال برای بسیاری از خانواده‌ها به معنی آغاز یک سفر طولانی در دنیای داروها و نگرانی از عوارض جانبی مصرف آن‌هاست. در این مقاله مجله دلتا راهکارهایی را بررسی می‌کنیم که بدون نیاز به مصرف دارو، می‌توانید به کنترل بیش‌فعالی خود یا کودک خود کمک کنید.
بیش‌فعالی چیست؟
بیش‌فعالی (ADHD) حالتی از فعال بودن غیرطبیعی و غیرعادی کودک یا فرد بزرگسال است. در این اختلال رفتارهای کودک فراتر از یک شیطنت ساده و خارج از کنترل اطرافیان است و معمولا تا قبل از 7 سالگی در کودکان تشخیص داده می‌شود. در بیش‌فعالی بزرگسالان، افراد تا سنین بالاتر از وجود این اختلال در خود بی‌خبر هستند و فقط از علائم آن رنج می‌برند.
علائم بیش‌فعالی در کودکان و بزرگسالان
علائم بیش‌فعالی در بزرگسالان با علائم آن در کودکان تقریبا مشابه است. اغلب این افراد مشکل تمرکز کردن و نشستن روی صندلی را دارند. عدم توانایی در حفظ آرامش، بی‌قراری‌های مداوم و پرحرفی از دیگر مشکلات رایج افراد ADHD است. پرخاشگری، انجام کارهای خطرناک و به دور از انتظار و عدم توانایی برقراری ارتباط با اطرافیان از مشکلات جدی بیش‌فعالی در کودکان است که اغلب باعث نگرانی والدین می‌شود.
درمان بیش‌فعالی بدون مصرف دارو
درمان ADHD با ترکیبی از روش‌‌های مختلف امکان‌پذیر است. هر چند که داروهایی که برای کنترل این اختلال تجویز می‌شوند، ابزاری ارزشمند در مدیریت آن است اما این داروها اغلب آرامبخش‌های قوی و با عوارض جانبی زیاد هستند. برای افرادی که نمی‌خواهند از دارو استفاده کنند، راهکارهای زیر تاثیر زیادی در کنترل علائم دارند:
رفتاردرمانی
این راهکار موثرترین نوع درمان بیش‌فعالی به‌ویژه برای کودکان زیر 5 سال است. هدف از این روش، آموزش رفتارهای درست با پاداش دادن به کودک است. با رفتاردرمانی در صورتی که کودک رفتارهای و اقدامات ناخواسته را حذف و اصلاح و از دستورالعمل‌ها پیروی کرد، برای او پاداش مناسب در نظر بگیرید. این کار باعث تشویق کودک به تکرار رفتارهای درست می‌شود.
ورزش کردن
ورزش کردن با افزایش هورمون سروتونین سبب کاهش علائم خواهد شد. همچنین فعالیت بدنی منجر به تخلیه انرژی و افزایش تمرکز می‌شود. پیاده‌روی، دویدن، والیبال، بسکتبال، کوهنوردی، شنا و بازی‌های پرتحرک در منزل، از ورزش‌هایی هستند که برای کنترل علائم بیش‌فعالی توصیه می‌شوند.
تغذیه مناسب
رژیم غذایی مناسب در ADHD، رژیم پر پروتئین و کم کربوهیدارت حاوی مقادیر کافی چربی‌های مفید مانند امگا 3 است. همچنین غذاهای فرآوری شده، غذاهای حاوی مقادیر بالای شکرو کافئین باید از رژیم غذایی این افراد حذف شوند. رعایت این نکات سطح قند خون، انرژی و تمرکز را تعدیل می‌کند.
تنظیم ساعت خواب و مدیتیشن
بیش‌فعالی اغلب باعث اختلالات خواب می‌شود. داشتن یک ساعت مشخص برای خوابیدن می‌تواند علاوه بر بهبود کیفیت خواب، مدت زمان آن را نیز افزایش دهد. همچنین انجام مدیتیشن در طول روز و پیش از خواب، ذهن را آرام کرده و از استرس می‌کاهد. این موارد سبب بهبود عملکرد مغز و تمرکز خواهند شد.
نتیجه‌گیری
درمان رفتارها و علائم بیش‌فعالی کار دشواری است. در برخی موارد پزشک داروهایی را تجویز می‌کند که دارای عوارض زیادی هستند و بنابراین بسیاری از والدین و افراد ترجیح می‌دهند از راه‌های دیگر برای کنترل علائم استفاده کنند. در این زمینه رفتاردرمانی، تغییر تغذیه و تغییر شیوه زندگی راهکارهایی موثر در کاهش علائم بیش‌فعالی هستند.
