به حق فسخ کردن مبایعه نامه خیار فسخ می‌گویند. خیار در واقع به معنای اختیار بر هم زدن معامله است. در معامله و مبایعه نامه تا زمانی که قانون اجازه نداده یا خود ما توافق نکرده‌ایم این حق فسخ وجود ندارد؛ اما سؤالی که مطرح می‌شود آن است که در چه مواردی قانون اجازه داده است که قرارداد را فسخ کنیم؟ همراه دلتامگ باشید.
فسخ معامله یا مبایعه نامه ملک
اگر بخواهیم مبایعه نامه را تعریف کنیم باید بگوییم که مبایعه‌نامه همان خریدوفروش است. حالا چه خریدوفروش ملک یا ماشین یا غیره. اما در این مطلب روی صحبت ما با مبایعه‌نامه خانه و ملک است. باید بدانیم زمانی که چنین معامله‌ای را انجام می‌دهیم، دیگر به‌حکم‌قانون حق برهم‌زدن آن را نداریم مگر در شرایط و مواردی که قانون مدنی ایران اجازه داده باشد.
خیار غبن
گاهی امکان دارد که فروشنده یک ملک در قیمت واقعی آن شما را فریب دهد. به‌عنوان‌مثال واحد آپارتمانی را که ۷۰۰ میلیون ارزش داشته است را به شما یک میلیارد بفروشد. در اینجا شما می‌توانید معامله را به دلیل گران‌فروشی و ضرری که شما کرده‌اید به فروشنده پس دهید بدون آنکه ضرری بپردازید. البته باید ثابت کنید که شما در این معامله متضرر شده‌اید.
فسخ کردن مبایعه‌نامه با خیار عیب و تدلیس
گاهی به این صورت است که فروشنده درباره مال در مواردی به‌جز قیمت آن شما را فریب داده است. یعنی یک موضوعاتی را درباره مال یا ملک به شما نگفته است که شما را فریب دهد. به‌عنوان‌مثال آن ملک یک عیب‌وایراد اساسی در ساختمانش دارد یا اینکه در اجاره کسی است برای چند سال و شما این را نمی‌دانستید که اینجا شما به استناد خیار عیب حق فسخ کردن مبایعه نامه را خواهید داشت.
خیار شرط
یکی دیگر از دلایل که شما می‌توانید معامله را برهم بزنید، داشتن خیار شرط در مبایعه‌نامه است. به‌عنوان‌مثال در ضمن خرید ملک، شرط و توافق می‌شود که شما به‌عنوان خریدار تا ۲ ماه یا تاریخ مشخصی بدون دلیل خاصی اجاره فسخ کردن مبایعه نامه را داشته باشید. اینجا هم اختیار فسخ وجود دارد.
فسخ کردن مبایعه نامه با خیار تخلف از شرط
این عنوان برای زمانی است که شما شرط و تعهدی را در ضمن عقد درج کرده‌اید؛ اما از آن تخلف شده است.
برای مثال شرط شده که مساحت و متراژ ملک فلان مقدار باشد یا اینکه فروشنده ظرف مدتی معین فلان کار و تعمیر در ملک را انجام دهد؛ اما از آن تخلف می‌کند و انجام نمی‌شود.
خیار تأخیر ثمن
اگر هنگام معامله ملک برای پرداخت پول معامله زمانی تعیین شود باید در سررسید گفته شده پول پرداخت شود؛ اما اگر زمانی تعیین نشود و برای مثال خریدار چک بدهد به فروشنده اگر تا ۳ روز آن چک‌ها پاس نشود فروشنده می‌تواند که معامله را برهم بزند.
اقاله
در مواردی که هیچ راهی برای فسخ کردن مبایعه نامه وجود ندارد طرفین قرارداد یعنی خریدار و فروشنده می‌توانند با توافق هم و با رضایت یک‌دیگر از معامله پشیمان شده و همه چیز به‌جای اول برگردد که این برهم‌زدن با توافق طرفین را اقاله می‌نامند.
