این دو سوال مهم مارا به تعمق در بررسی ویژگیهای منحصربهفرد زمین و دلایلی که او را از سایر سیارات منظومه شمسی متمایز میکنند، هدایت میکنند. در ادامه مقاله از دلتا مگ، به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت و علل عجیبی را که زمین را به یک سیاره عجیب و غریب تبدیل کردهاند، بررسی خواهیم کرد.
چه چیزی زمین را یک سیاره عجیب و غریب می کند؟؟
زمین، سیاره ای معمولی نیست. تمام آنچه روی زمین یافت میشود، در دیگر سیارات نادر است و یا بهطور کل وجود ندارد. این ویژگیها سبب شگفتانگیزبودن زمین در میان سیارات منظومه شمسی میشود. یکی از دلایلی که زمین را از سایر سیارات تمیز میکند، وجود سنگهای خاصی مانند گرانیت است. این نوع سنگ تنها به علت وجود آب مایع و صفحات تکتونیک فعال در زیر پوسته تشکیل میشود، درحالیکه ماه فاقد هر دو مؤلفه است. به همین دلیل، زمین دارای مواد نادر و منحصربهفردی است که در سایر سیارات به راحتی یافت نمیشود.
علاوه بر این، سایر سنگهایی که در آب تشکیل میشوند همچون ماسه، سیاره ما را منحصربهفرد میکنند؛ زیرا زمین تنها سیارهای است که به علت داشتن آب فراوان میتواند چنین سنگهایی را در سطح خود داشته باشد. این ویژگیها به زمین توانایی تشکیل سنگها و تودههای منحصربهفردی از سنگها، همچون گرانیت، آهک، و مرمر را میدهد. از اینرو، زمین بهطور انحصاری برای تولید این مواد شناخته میشود.
به همین دلیل، زمین یک سیاره عجیب و غریب در منظومه شمسی به حساب میآید و دانشمندان همچنان سعی دارند تا از رمزهای ویژگیهای این سیاره منحصربهفرد بیشتر بفهمند.
وجود مواد رادیو اکتیو در گرانبت ها
گرانیتها، سنگهایی هستند که در زمین به وفور یافت میشوند و از ماگمایی تشکیل میشوند که بارها و بارها سرد شده و دوباره تا حدی ذوب میشود. این فرآیند باعث میشود که کانیهایی مانند “کوارتز” که در گرانیتها وجود دارند، بهراحتی ذوبشده و از گرانیت جدا میشوند.
مهمترین نکته در اینجا این است که گرانیتها به عنوان سنگهای شامل مقادیر ناچیزی مواد رادیواکتیو شناخته میشوند. این به این معناست که مقادیر مواد رادیواکتیو در گرانیتها بسیار کمتر از سایر نوع سنگها مثل بازالت وجود دارد. از این رو، وجود مواد رادیواکتیو در گرانیتها به عنوان یک ویژگی نادر و جالب آنها در زمین تلقی میشود.
وجود سنگ گرانیت در قسمت دور ماه
دانشمندان بهتازگی ناحیهای شگفتانگیز در سمت دور ماه کشف کردهاند؛ سمت دور ماه به آن سمتی گفته میشود که رو به زمین نیست. آنها ناحیهای داغ در دهانه یک آتشفششان خاموش شده پیدا کردند که مدتهاست فعالیت نمیکند. این ناحیه توسط عناصر رادیواکتیو موجود در گرانیتها درحال گرمشدن است.
در واقع، وجود گرانیت در سمت دور ماه به این معناست که سنگهای گرانیتی به علت حاضری آب مایع و صفحات تکتونیک فعال در زیر پوسته زمین تشکیل میشود و این امر باعث میشود که ناحیه دور ماه داغ شود. سنگهای گرانیت در لایه ماگمای جامد زیر پوسته ماه تشکیل شدهاند و دارای مقادیر کمتری مواد رادیواکتیو نسبت به سایر سنگها همچون بازالت هستند. این ویژگی نادر و جالب گرانیتها در دور ماه به عنوان یک معجون مهم و منحصربهفرد در مطالعات سیارهشناسی تلقی میشود.
زمین تنها سیاره دارای حیات است؟
زمین تنها سیاره در منظومه شمسی نیست که حیات دارد. در حال حاضر، تنها محیطی که تایید شده حیات دارد، زمین است. اما در سالهای اخیر، دانشمندان در جستجوی شواهد حیات در دیگر سیارات و مریخ به ویژه به دنبال اثرات زندگی در گذشته هستند.
مریخ به عنوان یکی از سیاراتی در منظومه شمسی که شرایط سطحی شبیه به زمین را داشته، مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. بررسیها نشان داده که در گذشته دورههایی وجود داشته که مریخ احتمالاً حاوی آب و شرایط مناسب برای حیات داشته است. اگر شواهدی از حیات در مریخ پیدا شود، این میتواند به اثبات حیات در سیارات دیگر نزدیک به زمین کمک کند.
علاوه بر مریخ، ما تلاشهایی برای کاوش سایر سیارات مانند اقمار مشتری مثل اوروپا و انکلادوس، و نیز سیاره مشابه زمین خارج از منظومه شمسی انجام میدهیم. این تلاشها به دنبال شواهد زندگی یا شرایط مناسب برای حیات در دیگر نقاط کیهان هستند. اما هنوز هیچ شواهد قاطعی از حیات خارج از زمین تایید نشدهاند.
سنگ ها در سیاره های دیگر منظومه شمسی
سنگها در سیارات دیگر منظومه شمسی، مانند مریخ و قمرهای مشتری و سایر سیارات، نیز وجود دارند. اما نوع و ترکیب سنگها در هر سیاره میتواند متفاوت باشد. دلیل این تفاوتها به ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی هر سیاره بستگی دارد.
مثلاً در مریخ، سنگهایی معمولاً حاوی موادی به نام بازالت هستند که در اثر فعالیتهای آتشفشانی شکل گرفتهاند. در مریخ، مقدار زیادی از بازالت وجود دارد و این نوع سنگها در سطح مریخ رایج است.
در مریخ همچنین سنگهای دیگری نیز وجود دارند که نشاندهنده وجود آب در گذشتهای دور این سیاره هستند. این سنگهای رسوبی به عنوان نمونههایی از شرایط محیطی متفاوت در گذشته مریخ به حساب میآیند.
در سیارات دیگر منظومه شمسی نیز نوعهای مختلفی از سنگها وجود دارند. هر سیاره با شرایط و محیطهای خودش، سنگهای خاص و منحصربهفردی دارد. برای مثال، در قمرهای مشتری مثل اوروپا، یک قمر مشتری، سنگهای زیر سطحی وجود دارند که تحت تاثیر فشارهای بالا و گرما شکل گرفتهاند و ممکن است به علت وجود آب مایع در زیر سطح آنها شکل گرفته باشند.
با کاوشها و مطالعات علمی بیشتر در منظومه شمسی، ما توانستهایم نمونههایی از سنگها در سیارات دیگر را مطالعه کنیم و اطلاعات جدیدی در مورد تاریخچه و شرایط سیارات دیگر به دست آوریم. این اطلاعات میتواند به ما کمک کند تا بهتر فهمیده و از منظومه شمسی و دیگر سیارات در کیهان بهرهبرداری کنیم.
سخن آخر
زمین به عنوان یک سیاره عجیب و غریب در منظومه شمسی، بسیار ویژه است. وجود تنوع فراوان در انواع سنگها و ترکیبهای آنها، به همراه شرایط زمینی فراوانی که حیات را در آن تشکیل داده است، زمین را به عنوان سیارهای منحصربهفرد میسازد. این تنوع و پیچیدگیها در سنگها و شرایط زمینی به ما نشان میدهد که درک بهتر از تاریخچه و فرآیندهای سیارات دیگر نیز بسیار مهم است. بررسی سنگها و شیوههای تشکیل آنها در سایر سیارات، از مسائل مهم در زمینشناسی سیارهای است که به توسعه دانش علمی ما در زمینه فهم منظومه شمسی و جهان کمک میکند.