همه ما در زمان‌هایی از زندگی میل شدیدی به خوابیدن داریم. اما پرخوابی مزمن یکی از علائم افسردگی است. افراد زیادی این مشکل را تجربه می‌کنند. اگرچه کم‌خوابی بیشتر در افراد مبتلا به افسردگی رایج است، خوابیدن زیاد هم می‌تواند نشان‌دهنده مشکل روحی و افسردگی باشد. در ادامه به ارتباط بین خوابیدن زیاد و افسردگی می‌پردازیم.
خوابیدن زیاد، نشانه‌ی افسردگی غیر معمول
به عقیده پزشکان، ۱۵ درصد افراد مبتلا به افسردگی آتیپیک یا غیر معمول، زیاد می‌خوابند. افسردگی غیر معمول نوع خاصی از افسردگی است که در آن فرد علائم رایج افسردگی را تجربه نمی‌کند. از علائم رایج افسردگی غیر معمول می‌توانیم به بهبود موقت خلق و خو در زمان مواجهه با اتفاقات مثبت واقعی یا بالقوه اشاره کنیم که به آن واکنش خلقی گفته می‌شود.
خوابیدن زیاد هم از علائم افسردگی آتیپیک یا غیر معمول است که خیلی از افراد آن را تجربه می‌کنند. خیلی از افراد اصلا نمی‌دانند به افسردگی مبتلا هستند. در کنار پرخوابی، افزایش اشتها، حساسیت بین فردی و احساس طرد شدن هم می‌تواند به افسردگی غیر معمول مرتبط باشد.
چه عوامل دیگری باعث پرخوابی می‌شود؟
در حالی که پرخوابی یکی از نشانه‌های افسردگی غیر معمول است، می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. وقتی یک فرد زیاد می‌خوابد، باید علاوه بر افسردگی، عوامل زمینه‌ای دیگری را هم بررسی کنیم.
خوابیدن زیاد در نوجوانان
تشخیص پرخوابی مرتبط با افسردگی از پرخوابی مرتبط به الگوهای خواب نوجوانان کار سختی است. الگوی خواب نوجوانان تفاوت زیادی با افراد بزرگسال دارد. وقتی از کودکی به مرحله نوجوانی وارد می‌شویم، چرخه شبانه‌روزی ما به صورت طبیعی دچار تاخیر می‌شود. تمایل نوجوانان به بیدار ماندن می‌تواند منجر به پرخوابی شود. خواب شبانه منقطع و ناکافی باعث می‌شود که آن‌ها تا ساعاتی از بعد از ظهر را در خواب سپری کنند.
از طرفی افسردگی مشکل رایجی در نوجوانان است. به همین دلیل است که برای تشخیص علت پرخوابی نوجوانان، حتماً باید با یک پزشک متخصص مشورت داشته باشید تا دلایل زمینه‌ای آن مورد بررسی قرار بگیرد. اگر سایر علائم افسردگی مانند موارد زیر را در فرزند خود مشاهده می‌کنید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
- احساس مداوم ناراحتی، درماندگی یا پوچی
- داشتن امیال خودکشی و فکر به مرگ
- اختلال در تمرکز
- کندی در حرکت
- اضطراب، بی‌قراری و پرخاشگری
- پایین بودن سطح انرژی
اختلال در ریتم شبانه روز
اختلال در ریتم شبانه‌روزی هم می‌تواند از علائم افسردگی غیر‌معمول باشد. به عبارتی در این شرایط، ساعت داخلی بدن فرد به هم می‌ریزد. تغییر ساعت بدن باعث اختلال خواب می‌شود و کم‌خوابی یا پرخوابی را به همراه دارد.
افراد در این شرایط نمی‌توانند صبح از خواب برخیزند یا با تاخیر بعد از شنیدن صدای زنگ ساعت از خواب بلند می‌شوند. زیرا ریتم شبانه‌روزی آن‌ها به تاخیر افتاده است. همچنین این افراد نمی‌توانند شب زود بخوابند. بنابراین گاهی تا ظهر در خواب به سر می‌برند.
آپنه خواب باعث خوابیدن زیاد می‌شود
آپنه خواب معمولاً به عنوان یکی از علائم افسردگی در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، اغلب فرد خواب شبانه خوبی ندارد. بنابراین حتی بعد از ۸ ساعت استراحت هم احساس خستگی می‌کند. در طول آپنه خواب، فرد در دفعات بسیار نفس کشیدن را متوقف می‌کند. برخی اوقات تا صد بار در شب هم این اتفاق می‌افتد. این وضعیت باعث ایجاد وقفه و مختل شدن خواب می‌شود.
افرادی که آپنه خواب را تجربه می‌کنند، به مراحل عمیق‌تر خواب وارد نمی‌شوند. در نتیجه حتی اگر ساعت‌ها هم بخوابند، احساس خستگی می‌کنند.
چرخه معیوب افسردگی و اختلال خواب
اختلال خواب یکی از رایج‌ترین علائم افسردگی است. اما افرادی که علائم دیگر افسردگی را ندارند، در مواجهه با اختلال خواب با مشکلات دیگری دست و پنجه نرم می‌کنند. نداشتن خواب کافی، باعث بدخلقی و بد شدن شرایط روحی می‌شود.
داشتن خواب کافی برای افراد مستعد یا مبتلا به افسردگی اهمیت دارد. چرا که در صورت بد خوابیدن، وارد یک چرخه معیوب می‌شوند. روزها تا ظهر می‌خوابند و در اوقات بیداری، بدخلق و خسته به نظر می‌رسند. این چرخه‌ی معیوب می‌تواند زندگی فرد را با چالش روبرو کند.
چطور می‌توانیم پرخوابی را کنترل کنیم؟
برگشتن به یک ریتم شبانه‌روزی استاندارد به ویژه برای افراد دارای علائم افسردگی، کار آسانی نیست. با این حال راه‌های زیادی برای جلوگیری از خوابیدن زیاد وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تیک snooze در هشدار ساعت گوشی همراهتان را بردارید تا مجبور شوید با یک بار زنگ خوردن گوشی از خواب بیدار شوید.
- روزهای تعطیل هم صبح زود از خواب بیدار شوید تا ریتم خواب‌تان به هم نریزد.
- نور فضای خواب‌تان را متعادل کنید. از آمدن نور آفتاب به داخل نترسید. این به زودتر بیدار شدن شما کمک می‌کند.
سخن پایانی
علائم افسردگی در افراد مختلف متفاوت است. خیلی از این علائم ممکن است به مشکلات روحی دیگری مثل اضطراب مرتبط باشد. به همین دلیل هنگام مشاهده هر گونه علائم مشکوکی مثل پرخوابی، حتماً به پزشک مراجعه کنید. پرخوابی می‌تواند به دلیل کمبود آهن یا سایر مشکلات جسمی هم اتفاق بیفتد. با انجام آزمایش‌های سالانه و مراجعه‌ی مرتب به پزشک، می‌توانید از سلامت روح و جسم خود مطمئن شوید. اگر به مطالب روانشناسی علاقه دارید، مطلب تاثیرات گریه بر سلامت روان را در این مطلب مطالعه کنید.
