شناخت شرایط صحت قراردادها از مهم‌ترین نکاتی است که رعایت آن‌ها، ضامن اعتبار و استحکام معاملات ملکی خواهد بود. مجله دلتا همواره تلاش کرده‌است تا مشاوران املاک را با مبانی حقوقی کاربردی و ضروری آشنا کند.
شرایط صحت قرارداد
عقد زمانی محقق می‌شود که یک یا چند نفر در برابر دیگری تعهدی را بپذیرند و آن را قبول کنند. چنین توافقی، تعهداتی ایجاد می‌کند که ممکن است به انتقال مالکیت، ایجاد زوجیت یا دیگر آثار حقوقی بینجامد. اما برای آن‌که یک عقد، قانونی و اثرگذار باشد، باید چند شرط اساسی را داشته باشد. در ادامه شرایط صحت قرارداد بررسی می‌شود.
قصد و رضای طرفین
برای صحت عقد، وجود قصد و رضا ضروری است. قصد یعنی اراده باطنی برای بستن عقد، و رضا همان رضایت ظاهری است که معمولاً از طریق امضا یا اثر انگشت ابراز می‌شود. باید دانست که رضا بیشتر شرط نفوذ است تا شرط صحت. مثلاً عقدی که از روی اکراه انجام شود، در ابتدا غیرنافذ است نه باطل.
اهلیت طرفین
متعاملین باید بالغ، عاقل و رشید باشند. سن بلوغ برای دختران ۹ و برای پسران ۱۵ سال قمری است. اگرچه قانون درباره سن رشد ساکت است، ولی معمولاً ۱۸ سال شمسی را سن قابل اتکایی برای رشد و اهلیت در معاملات در نظر می‌گیرند. شخص مجنون دائمی صلاحیت معامله ندارد و عقد او باطل است. در مورد مجنون ادواری، اثبات سلامت روان هنگام عقد ضروری است.
موضوع معین و قابل معامله
موضوع عقد باید ویژگی‌هایی مانند مالیت داشتن، مشروع بودن، معلوم و معین بودن داشته باشد. مورد معامله باید منفعت عقلایی داشته باشد، مشخص باشد (از نظر مقدار، جنس، وصف) و مالکیت آن با فروشنده باشد یا او از سمت قانونی برای فروش برخوردار باشد. همچنین مورد معامله باید موجود و قابل انتقال باشد.
مشروعیت جهت معامله
انگیزه طرفین برای انعقاد قرارداد، نباید نامشروع باشد. اگرچه تصریح جهت در قرارداد الزامی نیست، اما اگر ذکر شود، باید مشروع باشد؛ در غیر این صورت عقد باطل خواهد بود و شرایط صحت قرارداد مخدوش می‌شود.
(این مطلب از جزوه اصول حقوقی نگارش آقای هرقلی، مدیر حقوقی هلدینگ دلتا، وام گرفته شده است.)
