با توجه به احتمال شکل‌گیری توافقی میان ایران و آمریکا، بازارهای اقتصادی مختلف در ایران، از جمله بازار مسکن، ممکن است دستخوش تغییراتی شوند. تاثیر مذاکرات در بازار مسکن می‌تواند از جهات گوناگون قابل تحلیل باشد؛ از نرخ ارز گرفته تا تغییر در الگوهای تقاضا و سرمایه‌گذاری. در این یادداشت از مجله دلتا، به بررسی سناریوهای احتمالی و تأثیرات آن‌ها بر بخش‌های مختلف بازار مسکن می‌پردازیم:
۱. کاهش نرخ ارز و تأثیر آن بر قیمت مسکن (کوتاه‌مدت)
یکی از پیامدهای فوری توافق، کاهش نرخ ارز به‌ویژه دلار است. تاثیر مذاکرات در بازار مسکن در این مرحله بیشتر به شکل کاهش فشارهای قیمتی و تغییر در انتظارات روانی بازار دیده می‌شود. این اتفاق می‌تواند چندین اثر زنجیره‌ای در بازار مسکن ایجاد کند:
کاهش انتظارات تورمی: با تثبیت یا افت نرخ دلار، تورم انتظاری در جامعه کاهش می‌یابد.
کاهش هزینه ساخت‌وساز: قیمت مصالح ساختمانی مانند آهن و سیمان و همچنین تجهیزات وارداتی کاهش می‌یابد.
کاهش تقاضای سرمایه‌ای: بسیاری از خریداران سرمایه‌ای که به‌دنبال حفظ ارزش پول خود بودند، انگیزه کمتری برای ورود به بازار مسکن خواهند داشت.
نتیجه: احتمال افت قیمت دلاری مسکن یا ثبات اسمی قیمت‌ها در کوتاه‌مدت افزایش می‌یابد.
۲. افزایش قدرت خرید و رشد تقاضای مصرفی (میان‌مدت)
در صورت اجرای توافق و کاهش برخی از تحریم‌ها، امکان رونق اقتصادی به‌وجود می‌آید. تاثیر مذاکرات در بازار مسکن در این مرحله می‌تواند با ایجاد فضای مثبت اقتصادی، قدرت خرید خانوارها را تحت‌تأثیر قرار دهد و تقاضای مصرفی را افزایش دهد. این رونق می‌تواند پیامدهایی در پی داشته باشد:
افزایش درآمد خانوارها: قدرت خرید بالا می‌رود و خانوارهای بیشتری توان ورود به بازار مصرفی مسکن را خواهند داشت.
تسهیل در دریافت وام: بانک‌ها ممکن است تسهیلات بیشتری برای ساخت یا خرید مسکن ارائه دهند.
نتیجه: در میان‌مدت، بازار مسکن به‌ویژه در کلان‌شهرها و مناطق دارای تقاضای مصرفی، ممکن است دوباره روند صعودی به خود بگیرد.
۳. خروج سرمایه‌گذاران از بازار مسکن (کاهش تقاضای سوداگرانه)
سرمایه‌گذارانی که در سال‌های گذشته به‌دلیل نااطمینانی‌های سیاسی، دارایی خود را وارد بازار مسکن کرده بودند، ممکن است با ثبات سیاسی به‌دنبال بازارهای پربازده‌تر بروند:
- تغییر مقصد سرمایه‌ها: سرمایه‌ها به سمت بازارهایی مانند بورس، ارزهای دیجیتال، یا فعالیت‌های تجاری سوق پیدا می‌کند.
- کاهش هیجانات بازار: با خروج سرمایه‌های سوداگرانه، بازار از نظر روانی آرام‌تر می‌شود.
نتیجه: در برخی مناطق، به‌ویژه مناطقی که پیش‌تر محل ورود سرمایه‌های غیرمصرفی بودند، ممکن است ثبات یا کاهش قیمت از دیگر تاثیر مذاکرات در بازار مسکن باشد.
نوسانات منطقه‌ای چگونه خواهد بود؟
- تأثیر توافق به‌صورت یکنواخت در تمام نقاط کشور نخواهد بود. مناطق مختلف بسته به نوع تقاضا (مصرفی یا سرمایه‌ای)، سطح توسعه‌یافتگی و نزدیکی به مراکز اقتصادی، واکنش‌های متفاوتی نشان خواهند داد:
- مناطق با تقاضای مصرفی بالا ممکن است رشد نسبی را تجربه کنند.
- مناطق با تقاضای سرمایه‌ای بالا احتمال افت یا رکود دارند.
در صورت تحقق توافق ایران و آمریکا، بازار مسکن در کوتاه‌مدت ممکن است ثبات یا کاهش قیمت را تجربه کند، اما در میان‌مدت، با رونق اقتصادی و رشد تقاضای مصرفی، دوباره امکان رشد وجود دارد. با این حال، رفتار منطقه‌ای بازار متفاوت خواهد بود و سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری تصمیم‌گیری کنند.
منبع: تریبون اقتصاد
