در مطالب گذشته به تاثیرات نوسانات اقتصادی بر بازار مسکن پرداختیم. در این مطلب از مجله دلتا، تأثیر دو عامل مهم دیگر، یعنی تحریم اقتصادی و گسترش اقتصاد رانتی را در قیمت مسکن را بررسی می‌کنیم.
اقتصاد رانتی چیست؟
سیستم رانتی اقتصادی به وضعیتی گفته می‌شود که بخش عمده‌ای از درآمد یک کشور از منابع طبیعی و خام، مانند نفت، به‌دست می‌آید. در چنین ساختاری، دولت‌ها به جای تکیه بر تولید داخلی و مالیات، از درآمدهای نفتی و سایر رانت‌های خارجی استفاده می‌کنند. ایران از دهه ۱۳۳۰ به یک اقتصاد رانتی تبدیل شد و همچنان تحت تأثیر این سیستم قرار دارد.
بیماری هلندی و تأثیر آن بر مسکن
«بیماری هلندی» اصطلاحی است که پس از کشف ذخایر گاز در دهه ۱۹۶۰ در هلند مطرح شد. این پدیده به شرایطی اطلاق می‌شود که کشورهای وابسته به منابع زیرزمینی، به مرور از سایر بخش‌های اقتصادی خود، مانند تولید و صنعت، غافل می‌شوند. در چنین شرایطی، نوسانات قیمت منابع خام (مانند نفت) تأثیر مستقیم و گسترده‌ای بر سایر بخش‌های اقتصادی، از جمله بازار مسکن دارد.
اثرات تحریم و اقتصاد رانتی بر بازار مسکن
در سیستم‌های رانتی، افزایش قیمت نفت باعث ورود نقدینگی به جامعه شده و در نتیجه، تقاضا برای خرید مسکن افزایش می‌یابد. این افزایش تقاضا منجر به رشد قیمت‌ها و ایجاد حباب در بازار مسکن می‌شود. اما در سوی مقابل، کاهش قیمت نفت یا اعمال تحریم‌های اقتصادی، معمولاً قیمت مسکن را کاهش نمی‌دهد، بلکه باعث رکود بازار و کاهش قدرت خرید مردم می‌شود.
در شرایط تحریم، سرمایه‌گذاران و سوداگران به دلیل محدودیت‌های اقتصادی، سرمایه‌های خود را به سمت بازار مسکن سوق می‌دهند. این مسئله موجب افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شده و چرخه‌ای از رکود تورمی در بازار شکل می‌گیرد. در چنین شرایطی، میزان معاملات کاهش می‌یابد و بازار دچار رکود می‌شود، همان اتفاقی که اکنون در اقتصاد ایران شاهد آن هستیم.
تأثیر بر قدرت خرید و هزینه‌های خانوار
افزایش بی‌رویه قیمت مسکن، سهم این بخش را در سبد هزینه خانوارها بالا می‌برد. در نتیجه، قدرت خرید مردم کاهش یافته و به ناچار، از سایر هزینه‌های ضروری خود می‌کاهند. این وضعیت، رکود اقتصادی را تشدید کرده و تقاضای واقعی برای خرید مسکن را کمتر می‌کند.
توصیه‌هایی برای مشاوران املاک
مشاوران املاک باید با دقت اخبار اقتصادی، نوسانات نرخ ارز، قیمت نفت و سیاست‌های اقتصادی را دنبال کنند. آگاهی از این مسائل به آن‌ها کمک می‌کند تا در قیمت‌گذاری و مشاوره به مشتریان، تصمیمات بهتری بگیرند. پیشنهاد می‌شود:
-
تحلیل روزانه نوسانات قیمت ارز، طلا و نفت را در نظر بگیرند.
-
روندهای گذشته بازار را بررسی کنند تا الگوهای تأثیر تحریم و اقتصاد رانتی بر مسکن را بهتر درک کنند.
-
به مشتریان درباره زمان مناسب خرید یا فروش ملک، مشاوره علمی‌تر و مبتنی بر داده‌های اقتصادی ارائه دهند.
در نهایت، اگرچه داشتن منابع زیرزمینی می‌تواند یک فرصت باشد، اما مدیریت نادرست و وابستگی بیش از حد به آن، می‌تواند مشکلات اقتصادی جدی، از جمله در بازار مسکن، ایجاد کند. آگاهی و دانش اقتصادی، مهم‌ترین ابزار مشاوران املاک برای فعالیت حرفه‌ای در شرایط متغیر اقتصادی است.
