وجه التزام در قراردادهای ملکی و انواع رایج آن (قسمت دوم)

مجله دلتا؛ وجه التزام در قراردادهای ملکی یکی از مفاهیم مهم در حقوق قراردادهاست که به عنوان ضمانت اجرای تعهدات قراردادی در نظر گرفته می‌شود. این اصطلاح به مبلغی گفته می‌شود که طرفین قرارداد در هنگام تنظیم آن توافق می‌کنند که در صورت عدم اجرای تعهدات از سوی یکی از طرفین، پرداخت شود. هدف اصلی از درج وجه التزام در قرارداد، ایجاد انگیزه برای پایبندی به تعهدات و جبران خسارت ناشی از تخلف از اجرای قرارداد است.

این شرط معمولاً به دو صورت پیش‌بینی می‌شود: یکی به عنوان ضمانت اجرای تأخیر در انجام تعهد (وجه التزام تأخیر) و دیگری برای عدم انجام تعهد به‌طور کلی (وجه التزام عدم انجام تعهد).

به طور کلی، وجه التزام ابزاری مهم برای تضمین اجرای صحیح قراردادها و جلوگیری از نقض تعهدات محسوب می‌شود و نقش بسزایی در ثبات و امنیت مبادلات تجاری و اقتصادی دارد.

انواع رایج وجه التزام در قراردادهای ملکی

وجه التزام تأخیر در پرداخت مبلغ قرارداد

اگر خریدار در پرداخت ثمن معامله تأخیر کند، موظف است روزانه مبلغ مشخصی را به عنوان جریمه بپردازد.

مثال: در صورت تأخیر خریدار در پرداخت مبلغ باقی‌مانده، روزانه مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به عنوان خسارت تعیین می‌شود.

وجه التزام تأخیر در تحویل ملک

اگر فروشنده ملک را در موعد مقرر تحویل ندهد، باید خسارت بپردازد.

مثال: در صورت تأخیر در تحویل ملک، فروشنده موظف به پرداخت روزانه ۱ میلیون تومان به خریدار خواهد بود.

وجه التزام فسخ غیرموجه قرارداد

اگر یکی از طرفین بدون دلیل موجه قرارداد را فسخ کند، باید مبلغی را به‌عنوان جریمه بپردازد.

مثال: در صورت فسخ قرارداد از سوی هر یک از طرفین بدون دلیل قانونی، متخلف باید ۱۰ درصد از کل مبلغ قرارداد را به طرف مقابل پرداخت کند.

وجه التزام تأخیر در تخلیه ملک توسط مستأجر

اگر مستأجر پس از پایان قرارداد، ملک را تخلیه نکند، باید خسارت بپردازد.

مثال: در صورت عدم تخلیه ملک پس از پایان قرارداد، مستأجر موظف است روزانه ۲ میلیون تومان بابت اجرت‌المثل پرداخت کند.

نکات مهم در تنظیم وجه التزام در قراردادهای ملکی

• مبلغ وجه التزام باید منطقی و متناسب باشد.
• مبلغ بسیار بالا ممکن است توسط دادگاه تعدیل شود، و مبلغ بسیار پایین هم اثر بازدارندگی ندارد.
• وجه التزام باید به‌صورت شفاف در قرارداد قید شود.
• متن قرارداد باید واضح و بدون ابهام باشد تا بعداً باعث اختلاف نشود.
• طرفین باید به امضای قرارداد و اطلاع از وجه التزام توجه داشته باشند.

بهتر است هنگام امضای قرارداد، بندهای مربوط به وجه التزام را با دقت بررسی کنند تا بعداً بهانه‌ای برای نادیده گرفتن آن نباشد.