حتما در مورد مسمومیت‌های غذایی خطرناک شنیده‌اید، خصوصا مسمومیت با ماکارونی که اخیرا در کشور ما خبرساز شده است. مسمومیت‌های زیادی هستند که در مواد غذایی مختلف وجود دارند و می‌توانند سبب مرگ شوند. تنها با آگاهی از این نوع مسمومیت‌ها و رعایت نکات بهداشتی، می‌توانیم یک خطر بزرگ را دور کنیم و جان خود و اطرافیانمان را نجات دهیم!
مسمومیت غذایی یکی از جدی‌ترین خطراتی است که سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند و در موارد شدید می‌تواند به مرگ منجر شود. مسمومیت غذایی به‌دلیل مصرف غذا یا نوشیدنی‌های آلوده به عوامل بیماری‌زا نظیر باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و سموم ایجاد می‌شود. آموزش همگانی درباره بهداشت مواد غذایی و تشویق به رعایت اصول ایمنی، نقش مهمی در کاهش آمار این نوع مسمومیت‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از آن‌ها دارد. البته با آگاهی از عوامل ایجادکننده و رعایت نکات بهداشتی می‌توان از وقوع این مسمومیت‌های خطرناک جلوگیری کرد که در ادامه این مقاله از مجله دلتا به آن‌ها می‌پردازیم.
مسمومیت‌های غذایی کشنده
مسمومیت غذایی کشنده انواع متنوعی دارند اما با راهکارهای می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد:
1. مسمومیت غذایی ناشی از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم (بوتولیسم)
یکی از خطرناک‌ترین انواع مسمومیت غذایی، بوتولیسم است که توسط سمی تولید می‌شود که از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم منش می‌گیرد. این باکتری معمولا در غذاهای کنسروی، گوشت‌های فرآوری‌شده و عسل آلوده یافت می‌شود. سم تولید شده توسط این باکتری می‌تواند سیستم عصبی را فلج کرده و در صورت عدم درمان سریع، به مرگ منجر شود.
راهکارهای مقابله
- پرهیز از مصرف غذاهای کنسروی که دچار تغییر بو، رنگ یا شکل شده‌اند.
- جوشاندن غذاهای کنسروی خانگی به مدت 10 دقیقه قبل از مصرف، زیرا گرما می‌تواند سم بوتولینوم را از بین ببرد.
- اجتناب از خرید کنسرو با بسته‌بندی‌های غیر بهداشتی.
2. مسمومیت غذایی ناشی از باکتری سالمونلا
سالمونلا یکی از شایع‌ترین باکتری‌های عامل مسمومیت غذایی است و در صورت شدت یافتن بیماری می‌تواند کشنده باشد. این باکتری از طریق مصرف تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز، گوشت مرغ نپخته، لبنیات غیرپاستوریزه و آب آلوده منتقل می‌شود. سالمونلا می‌تواند باعث عفونت شدید دستگاه گوارش، اسهال خونی، تب و در موارد حاد، سپسیس (عفونت خون) شود.
راهکارهای مقابله
- پخت کامل گوشت مرغ و تخم‌مرغ تا از نابودی کامل باکتری‌ها اطمینان پیدا کنید.
- شستن دست‌ها، سطوح آشپزخانه و ابزارها پس از تماس با مواد غذایی خام.
- اجتناب از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه و اطمینان از تهیه محصولات لبنی از منابع مطمئن.
- نگهداری گوشت و مرغ خام در یخچال و فریزر با دمای زیر 4 درجه سانتی‌گراد.
3. مسمومیت غذایی با باکتری اشریشیا کلی
برخی از انواع باکتری اشریشیا (E.coli) کلی می‌توانند سمومی تولید کنند که به سلول‌های روده آسیب زده و باعث اسهال خونی شدید شوند. این نوع مسمومیت غذایی از طریق مصرف گوشت گاو نپخته، سبزیجات آلوده و آب غیر بهداشتی منتقل می‌شود. در کودکان و سالمندان، عوارض این نوع مسمومیت می‌تواند منجر به نارسایی کلیه و مرگ شود.
راهکارهای مقابله
- اجتناب از مصرف گوشت چرخ‌کرده نیم‌پز و پخت کامل گوشت تا دمای داخلی حداقل 70 درجه سانتی‌گراد.
- شستن سبزیجات و میوه‌ها به‌طور کامل، به‌ویژه در مناطقی که ممکن است آب آلوده باشد.
- استفاده از آب آشامیدنی سالم و فیلتر شده.
- جدا کردن گوشت خام از سایر مواد غذایی در یخچال و در حین آماده‌سازی غذا.
4. مسمومیت غذایی ناشی از باکتری لیستریا
لیستریا مونوسیتوژنز یکی دیگر از باکتری‌های خطرناک است که به‌ویژه برای زنان باردار، نوزادان و سالمندان بسیار کشنده است. این باکتری از طریق مصرف پنیرهای نرم غیرپاستوریزه، گوشت‌های فرآوری‌شده، و غذاهای آماده آلوده منتقل می‌شود. لیستریا می‌تواند باعث مننژیت، سپسیس و در زنان باردار، سقط جنین یا مرگ جنین شود.
راهکارهای مقابله
- شستشوی مواد غذایی خام مانند سبزیجات و میوه‌ها قبل از مصرف.
- اجتناب از مصرف پنیرهای نرم، محصولات فرآوری‌شده گوشتی مانند هات‌داگ و غذاهای آماده، مگر آنکه آن‌ها به‌طور کامل گرم شوند.
- نگهداری مواد غذایی فاسدشدنی در دمای کمتر از 4 درجه سانتی‌گراد.
- زنان باردار، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف باید از مصرف غذاهای پرخطر اجتناب کنند.
5. مسمومیت غذایی ناشی از ویروس نوروویروس
این ویروس یکی از عوامل شایع مسمومیت غذایی است که باعث اسهال، استفراغ شدید و کم‌آبی بدن می‌شود. در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، نوروویروس می‌تواند کشنده باشد. این ویروس از طریق آب یا غذاهای آلوده، به‌ویژه غذاهای دریایی خام یا نپخته، منتقل می‌شود.
راهکارهای مقابله
- شستن دست‌ها با صابون و آب گرم پس از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از تهیه غذا.
- پخت کامل غذاهای دریایی، به‌ویژه صدف‌ها، تا دمای داخلی حداقل 63 درجه سانتی‌گراد.
- ضدعفونی کردن سطوح و ابزارهایی که ممکن است به ویروس آلوده شده باشند.
- اجتناب از تهیه یا سرو غذا در دوران بیماری یا بلافاصله پس از بهبودی از استفراغ یا اسهال.
6. مسمومیت غذایی ناشی از سم سیگواترا (Ciguatera)
سم سیگواترا نوعی سم طبیعی است که در برخی از ماهی‌های مناطق گرمسیری یافت می‌شود. مصرف این ماهی‌ها می‌تواند باعث علائمی مانند تهوع، استفراغ، اختلالات عصبی و در موارد نادر، مرگ شود. این مسمومیت غذایی بیشتر از طریق ماهی‌های بزرگ و شکارچی مانند ماهی تن، باراکودا و ماهی خال‌مخالی رخ می‌دهد.
راهکارهای مقابله
- اجتناب از مصرف ماهی‌های بزرگ شکارچی مانند باراکودا، ماهی تن و ماهی خال‌مخالی در مناطق گرمسیری.
- خرید ماهی از منابع معتبر که تحت نظارت‌های بهداشتی قرار دارند.
- آگاهی از نوع ماهی‌های پرخطر و پرهیز از مصرف آن‌ها در سفر به مناطق گرمسیری.
راه‌های پیشگیری از مسمومیت غذایی
برای جلوگیری از انواع مسمومیت غذایی باید اقدامات پیشگیرانه جدی انجام دهید:
- رعایت بهداشت در آماده‌سازی غذا: شستشوی دقیق دست‌ها، ابزارها و سطوح آشپزخانه قبل و بعد از آماده‌سازی غذا ضروری است.
- پخت کامل غذا: پختن کامل گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و ماهی به از بین بردن باکتری‌ها کمک می‌کند.
- جلوگیری از آلودگی متقاطع: جدا کردن مواد غذایی خام از مواد غذایی پخته در تمام مراحل آماده‌سازی الزامی است.
- استفاده از آب و لبنیات پاستوریزه: اجتناب از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه و آب غیر تصفیه و آلوده یکی از اصول مهم پیشگیری است.
- ذخیره‌سازی صحیح غذا: نگهداری غذاها در دمای مناسب، به‌ویژه در یخچال، از رشد عوامل بیماری‌زا جلوگیری می‌کند.
- توجه به سلامت مواد غذایی: اجتناب از مصرف مواد غذایی غیربهداشتی، تاریخ مصرف گذشته و توجه به ظاهر، بو و مزه آن‌ها قبل از مصرف.
تعداد کلمات مطلب: 934
