در این مسیر، انسولین همچون کلیدی حیاتی به کمک بدن می‌آید تا قند خون را تنظیم کند. اما کنترل و درمان دیابت نوع 1 در کودکان فقط به تزریق انسولین محدود نمی‌شود؛ بلکه تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و شمردن دقیق کربوهیدرات‌ها نیز نقش بسزایی در مدیریت این بیماری دارند. اگر می‌خواهید بدانید چگونه با کمک این روش‌ها می‌توانید زندگی سالم‌تری برای فرزندتان بسازید، این راهنما را از دست ندهید.
انسولین؛ اولین راه درمان دیابت نوع 1 در کودکان
افرادی که به دیابت نوع 1 مبتلا هستند، برای کنترل قند خون خود به انسولین نیاز دارند. انسولین هورمونی است که به بدن کمک می‌کند قند را از خون به سلول‌ها منتقل کند. از آنجایی که افراد مبتلا به دیابت نوع 1، انسولین کافی تولید نمی‌کنند، باید آن را به‌صورت تزریقی یا از طریق پمپ انسولین دریافت کنند.
انواع انسولین‌های دارویی را بشناسید
انواع مختلفی از انسولین در دسترس است که هرکدام باتوجه‌به شرایط بیمار تجویز می‌شود. در ادامه انواع انسولین را معرفی می‌کنیم:
- انسولین سریع‌اثر: این نوع انسولین در عرض ۱۵ دقیقه شروع به اثر نمودن می‌کند. اثر آن یک ساعت بعد از تزریق به اوج خود می‌رسد و حدود ۴ تا ۵ ساعت تاثیر آن باقی می‌ماند. انسولین سریع اثر را اغلب ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از غذا باید تزریق کرد.
- انسولین کوتاه‌اثر: این نوع انسولین که گاهی انسولین معمولی نیز نامیده می‌شود، حدود ۳۰ دقیقه پس از تزریق شروع به اثر نمودن می‌کند. اثر آن بین ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه بعد از تزریق به اوج خود می‌رسد و حدود ۴ تا ۶ ساعت باقی می‌ماند. انسولین کوتاه‌اثر را اغلب ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از غذا باید تزریق کرد.
- انسولین میان‌اثر: این نوع انسولین که انسولین NPH نیز نامیده می‌شود، حدود ۱ تا ۳ ساعت پس از تزریق شروع به کار می‌کند. اثر آن بین ۶ تا ۸ ساعت به اوج خود می‌رسد و ۱۲ تا ۲۴ ساعت طول می‌کشد. انسولین میان‌اثر را اغلب یک ساعت قبل از غذا باید تزریق کرد.
- انسولین طولانی‌اثر: این نوع انسولین در زمان طولانی‌تری تاثیر می‌گذارد و عملکرد آن‌ها در زمان طولانی‌تری (بین ۱۴ تا ۴۰ ساعت) ادامه دارد. انسولین طولانی‌اثر را می‌توان یک تا ۲ بار در روز بدون توجه به زمان غذا تزریق کرد.
برای کنترل قند خون در بیماران دیابت نوع 2، استفاده از برخی داروهای مکمل، به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند. از اسامی قرص قند مناسب برای بیماران دارای دیابت نوع ۲ می‌توان به زیپتین، زیپمت، گلوتریو و گلورنتا اشاره نمود.
داشتن تغذیه سالم؛ دومین راه درمان دیابت نوع 1 در کودکان
غذا بخش بزرگی از هر برنامه درمانی دیابت است، اما این بدان معنا نیست که فرزند شما باید از یک «رژیم غذایی دیابت» سختگیرانه پیروی کند. درست مانند بقیه خانواده، رژیم غذایی فرزند شما باید شامل غذاهایی با ارزش غذایی بالا و کم چرب و کالری باشد، مانند:
- سبزیجات
- میوه‌ها
- پروتئین کم چرب
- غلات کامل
متخصص تغذیه فرزند شما می‌تواند به شما در ایجاد یک برنامه غذایی مناسب با ترجیحات غذایی و اهداف سلامتی فرزندتان و همچنین به شما در برنامه‌ریزی برای میان‌وعده‌های گاه به گاه کمک کند. متخصص تغذیه همچنین به شما آموزش می‌دهد که چگونه کربوهیدرات‌های موجود در غذاها را بشمارید تا بتوانید از این اطلاعات برای محاسبه دوز انسولین استفاده کنید.
فعالیت بدنی؛ امری مهم برای کودکان مبتلا به دیابت نوع 1
ورزش و فعالیت بدنی بخش مهمی از زندگی سالم همه افراد، از جمله کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 است. ورزش به کاهش قند خون، بهبود حساسیت بدن به انسولین و کنترل وزن کمک می‌کند. اما به یاد داشته باشید که فعالیت بدنی باعث کاهش قند خون می‌شود.
این تأثیر بر سطح قند خون ممکن است ساعت‌ها پس از ورزش ادامه یابد؛ بنابراین، ممکن است نیاز باشد قبل، حین یا بعد از ورزش، قند خون کودک را بررسی کرده و در صورت نیاز، مقدار انسولین یا مصرف کربوهیدرات را تنظیم کنید. اگر فرزندتان فعالیت جدیدی را شروع می‌کند، قند خون او را بیشتر از حد معمول بررسی کنید تا متوجه شوید که بدن او چگونه به فعالیت بدنی واکنش نشان می‌دهد.
سعی کنید ورزش کردن را به بخشی از روال روزانه فرزندتان تبدیل کنید. بهتر است، ورزش‌های مختلفی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و بازی‌های گروهی را امتحان کنید تا کودک خسته نشود. خودتان هم او را همراهی کنید تا ورزش کردن برای کودکتان لذت‌بخش‌تر شود. بیماران دیابت نوع 2 برای کنترل قند خون در کنار ورزش و رژیم غذایی نیاز به مصرف قرص دیابت دارند. یکی از رایج‌ترین قرص‌ها برای کنترل قند خون در بیماران گلورنتا است.
شمارش کربوهیدرات؛ بهترین راه برای کنترل دیابت نوع 1 کودکان
بخش بزرگی از کنترل دیابت نوع 1، شمردن کربوهیدرات موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها است. این کار به شما کمک می‌کند تا دوز مناسب انسولین را تزریق کنید. کربوهیدرات نوعی ماده مغذی است که در بسیاری از غذاها مانند نان، برنج، میوه‌ها و حبوبات یافت می‌شود. وقتی این غذاها را می‌خورید، بدن آن‌ها را به گلوکز (نوعی قند که به بدن انرژی می‌دهد) تبدیل می‌کند و افزایش گلوکز خون باعث بالا رفتن قند خون می‌شود.
شمارش کربوهیدرات به این معنی است که شما تعداد گرم کربوهیدرات موجود در هر وعده غذایی را محاسبه کنید. سپس، با توجه به این مقدار و نسبت انسولین به کربوهیدرات (که توسط پزشک برای شما تعیین می‌شود)، مقدار انسولین مورد نیاز خود را محاسبه و تزریق می‌کنید.
چرا شمارش کربوهیدرات مهم است؟
نسبت انسولین به کربوهیدرات به شما می‌گوید که برای هر گرم کربوهیدرات چقدر انسولین نیاز دارید. این نسبت برای هر فرد متفاوت است و ممکن است در طول زمان تغییر کند.
- کنترل قند خون: با شمارش کربوهیدرات و تزریق انسولین مناسب، می‌توانید قند خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارید و از عوارض دیابت جلوگیری کنید.
- انعطاف‌پذیری در رژیم غذایی: شمارش کربوهیدرات به شما اجازه می‌دهد تا انواع مختلفی از غذاها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- کاهش عوارض دیابت: با کنترل بهتر قند خون، می‌توانید خطر ابتلا به عوارض طولانی‌مدت دیابت مانند بیماری قلبی، آسیب به کلیه‌ها و مشکلات عصبی را کاهش دهید.
از همین رو هیچگاه اهمیت شماره کربوهیدرات‌ها را دست کم نگیرید.
درمان دیابت نوع 1 در کودکان نیازمند همراهی خانواده است
مدیریت دیابت نوع 1 در کودکان، فرایندی است که به همکاری نزدیک خانواده، پزشکان و متخصصان تغذیه نیاز دارد. انسولین، تغذیه سالم، فعالیت بدنی و شمارش کربوهیدرات، از ارکان اصلی این مدیریت به شمار می‌روند. اما این همراهی شماست، که به کودکتان انگیزه می‌دهد و زندگی او را بهبود می‌بخشد.
