موبایل عضو جدایی‌ناپذیر زندگی ماست و در همه‌جا با ما حضور دارد. استفاده بیش از حد موبایل، عوارض مخربی دارد که نمی‌توانیم آن‌ها را نادیده بگیریم، اما با رعایت چند اصل ساده می‌توانیم از این خطرات جدی پیشگیری کنیم. در ادامه این مقاله از مجله دلتا عوارض استفاده بیش از حد از تلفن همراه که باعث مشکلات جسمی و روانی و افت کیفیت زندگی می‌شوند و استفاده درست و اصولی از آن را بررسی می‌کنیم.
عوارض خطرناک استفاده بیش از حد از موبایل
۱. مشکلات فیزیکی
گردن‌درد و سندروم گردن موبایلی
یکی از شایع‌ترین مشکلات جسمی ناشی از استفاده از موبایل، درد گردن است. این مشکل که به “سندروم گردن موبایلی” معروف شده، به‌دلیل خم شدن سر به جلو و پایین نگه‌داشتن طولانی‌مدت تلفن همراه رخ می‌دهد. در حالت عادی، سر حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم وزن دارد اما زمانی که سر به زاویه‌ی ۴۵ درجه خم می‌شود، فشار این وزن بر ستون فقرات به بیش از ۲۰ کیلوگرم می‌رسد. بنابراین فشار روی مهره‌های گردن در این وضعیت افزایش یافته و به مرور زمان موجب آرتروز گردن، دیسک گردن و حتی تغییرات دائمی در فرم گردن می‌شود.
درد در انگشتان و مچ دست
تایپ کردن مداوم یا نگه داشتن موبایل به مدت طولانی می‌تواند منجر به درد و التهاب در انگشتان و مچ دست شود. این مشکل که به “سندروم شست موبایلی” یا “تاندونیت” معروف است، به دلیل تکرار حرکات یکنواخت و فشار زیاد بر روی انگشتان به‌ویژه انگشت شست، به وجود می‌آید.
خستگی چشم و مشکلات بینایی
خیره شدن طولانی‌مدت به صفحه کوچک تلفن همراه موجب فشار و خستگی چشم‌ها می‌شود. مشکلاتی مانند خشکی چشم، تاری دید، سردرد و حتی کاهش تدریجی دید از جمله پیامدهای این عادت هستند. نور آبی ساطع شده از صفحه نمایش نیز اثرات منفی بر کیفیت خواب دارد و موجب می‌شود که فرد دچار بی‌خوابی و خستگی مزمن شود.
درد شانه‌ها و کمر
هنگام استفاده از موبایل، خم شدن به جلو باعث تنش و درد در شانه‌ها و قسمت بالای کمر می‌شود. این وضعیت نامناسب بدن در بلندمدت موجب خستگی مزمن، درد شانه‌ها و گاهی نیز ناهنجاری‌های ساختاری در ستون فقرات می‌شود.
۲. مشکلات روانی و رفتاری
وابستگی و اعتیاد به تلفن همراه
یکی از مشکلات رایج ناشی از استفاده بیش از حد از موبایل، اعتیاد و وابستگی ذهنی به آن است. افراد به دلیل دسترسی به امکانات مختلف مانند شبکه‌های اجتماعی، بازی‌ها و پیام‌رسان‌ها به تلفن همراه وابسته می‌شوند. این وابستگی به مشکلاتی مانند کاهش تمرکز، اضطراب و حتی افسردگی منجر می‌شود.
کاهش تمرکز
استفاده مداوم از موبایل باعث حواس‌پرتی و کاهش تمرکز می‌شود. هر بار که گوشی خود را چک می‌کنید، تمرکز شما از بین می‌رود و بازگشت به تمرکز اصلی زمان‌بر است. این مسئله باعث کاهش بهره‌وری و کیفیت عملکرد شما در کار و فعالیت‌های روزمره می‌شود.
اضطراب و استرس
موبایل به دلیل فراهم کردن دسترسی دائمی به اطلاعات، پیام‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند باعث ایجاد استرس و اضطراب شوند. افرادی که همیشه منتظر پیام‌ها یا به‌روز‌رسانی‌های جدید هستند، بیشتر در معرض استرس و اضطراب قرار دارند. علاوه بر این، مقایسه مداوم با دیگران در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند به احساس نارضایتی از خود و افسردگی منجر شود.
اختلال در چرخه خواب
استفاده از موبایل به‌ویژه در ساعات قبل از خواب، باعث اختلال در چرخه خواب می‌شود. نور آبی صفحه نمایش باعث کاهش تولید ملاتونین، هورمون خواب شده و کیفیت خواب را کاهش می‌دهد. این موضوع منجر به بی‌خوابی و خستگی در طول روز می‌شود.
۳. تاثیر منفی بر روابط اجتماعی
کاهش کیفیت ارتباطات حضوری
وابستگی به موبایل و صرف زمان زیاد در دنیای مجازی، می‌تواند باعث کاهش ارتباطات واقعی و حضوری شود. بسیاری از افراد در جمع‌های خانوادگی و دوستانه نیز مشغول استفاده از تلفن همراه هستند که این موضوع باعث کاهش کیفیت ارتباطات اجتماعی و ایجاد فاصله عاطفی می‌شود. همچنین استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی و کمبود ارتباطات حضوری، موجب افزایش احساس تنهایی و انزوای اجتماعی می‌شود.
پیشگیری از عوارض موبایل
برای جلوگیری از این مشکلات، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
تنظیم وضعیت سر و بدن
هنگام استفاده از تلفن همراه، تلاش کنید سر و گردن خود را در حالت صاف نگه دارید و تلفن همراه را تا ارتفاع چشم بالا بیاورید. این کار موجب کاهش فشار بر گردن و شانه‌ها می‌شود. همچنین از قرار دادن تلفن همراه در سطح پایین و خم شدن به جلو خودداری کنید.
استفاده از استند یا هولدر
استفاده از استند یا هولدر موبایل کمک می‌کند تا بتوانید تلفن همراه را بدون نیاز به خم شدن، در موقعیتی مناسب و در ارتفاع چشم قرار دهید. این کار به کاهش فشار بر گردن و جلوگیری از درد شانه‌ها کمک می‌کند.
فواصل استراحت منظم
به جای استفاده مداوم از تلفن همراه، سعی کنید هر ۲۰ دقیقه یک بار به چشمان و گردن خود استراحت دهید. نگاه کردن به فاصله‌های دورتر یا انجام حرکات کششی ساده می‌تواند از خستگی عضلات و فشار چشم جلوگیری کند. این روش به نام قاعده‌ی «۲۰-۲۰-۲۰» معروف است؛ یعنی هر ۲۰ دقیقه، به مدت ۲۰ ثانیه به فاصله ۲۰ فوت (حدود ۶ متر) نگاه کنید.
تنظیم نور و کنتراست صفحه‌ی موبایل
تنظیم نور و کنتراست صفحه‌ی موبایل متناسب با نور محیط، می‌تواند از خستگی چشم جلوگیری کند. همچنین، استفاده از فیلتر نور آبی یا حالت شب در تلفن همراه‌ها به‌خصوص در شب، کمک می‌کند تا از تاثیر منفی نور آبی بر خواب جلوگیری شود.
محدود کردن زمان استفاده
برای جلوگیری از وابستگی به موبایل و کاهش تاثیرات روانی منفی، می‌توانید زمان استفاده از تلفن همراه را محدود کنید و سعی کنید بیشتر به فعالیت‌های حضوری و اجتماعی بپردازید. همچنین می‌توانید فعالیت‌های جایگزین مانند مطالعه، ورزش و کارهای هنری را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
