نه گفتن؛ مهارتی که بلد نیستیم!

منتشر شده در ۱۱ آبان ۱۴۰۳

زمان مطالعه: 4 دقیقه

نه گفتن مهارتی است که در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما اکثر ما آن را بلد نیستیم و اغلب برای جلوگیری از ناراحتی دیگران، خود را به‌دردسر می‌اندازیم. یادگیری این مهارت می‌تواند به ما کمک کند که از وقت و انرژی خود به شکل بهتر استفاده کنیم، از خستگی دور بمانیم و به خواسته‌ها و نیازهای خودمان احترام بیشتری بگذاریم و درنتیجه شادتر و پرانرژی‌تر زندگی کنیم.

نه گفتن یکی از مهارت‌های اساسی زندگی است که به ما کمک می‌کند مرزهای شخصی خود را تعیین و از وقت، انرژی و منابع خود به‌درستی محافظت کنیم. متاسفانه، بسیاری از ما به‌دلیل ترس از ناراحتی دیگران یا از دست دادن روابط، نه نمی‌گوییم و در نتیجه خود را در شرایطی قرار می‌دهیم که نمی‌خواهیم در آن حضور داشته باشیم. در این مقاله از مجله دلتا به شما می‌گوییم با تقویت این مهارت، می‌توانیم زندگی متعادل‌تر و شاداب‌تری داشته باشیم.

نه گفتن در بعضی از مواقع برای ما سخت است دلیل آن چیست؟

نه گفتن می‌تواند به دلایل مختلفی برای ما سخت باشد. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ترس از ناراحت کردن دیگران

بسیاری از افراد از اینکه نه بگویند و دیگران را ناامید یا ناراحت کنند، می‌ترسند. این ترس می‌تواند باعث شود که حتی زمانی که واقعا نمی‌خواهیم کاری انجام دهیم، باز هم به آن پاسخ مثبت دهیم تا دیگران از ما راضی باشند.

تمایل به تایید شدن

بسیاری از ما به‌دنبال تایید و پذیرش از سوی دیگران هستیم. این نیاز به تایید می‌تواند ما را به پذیرش درخواست‌های دیگران وادار کند، حتی اگر آن درخواست‌ها خلاف میل یا ظرفیت ما باشد.

احساس گناه

گاهی وقتی که نه می‌گوییم، احساس گناه می‌کنیم، انگار که خودخواهی کرده‌ایم یا وظایفه خود را نسبت به دیگران نادیده گرفته‌ایم. این احساس گناه ممکن است از تربیت یا فرهنگ ما ناشی شود، جایی که به ما یاد داده‌اند همیشه در خدمت دیگران باشیم.

نگران از دست دادن فرصت‌ها

برخی از افراد نگران هستند که اگر به درخواست‌ها نه بگویند، فرصت‌هایی را از دست بدهند یا به چشم دیگران بی‌توجه یا نامهربان بیایند. این نگرانی به‌خصوص در محیط کار یا روابط جدید بیشتر احساس می‌شود.

عادت به بله گفتن

در بسیاری از موارد، بله گفتن برای ما به عادتی ناخودآگاه تبدیل شده است. ما به‌طور پیش‌فرض به خواسته‌های دیگران پاسخ مثبت می‌دهیم، بدون اینکه به نیازها و محدودیت‌های خودمان توجه کنیم.

کمبود اعتماد به‌نفس

برخی افراد به دلیل اعتماد به‌نفس پایین، به سختی می‌توانند نه بگویند. آن‌ها احساس می‌کنند که حق رد کردن درخواست‌ها را ندارند یا اینکه نه گفتن به نوعی از ارزش آن‌ها می‌کاهد.

جلوگیری از ایجاد تعارض

بسیاری از افراد از مواجهه با تعارض و مخالفت پرهیز می‌کنند. آن‌ها فکر می‌کنند که نه گفتن ممکن است منجر به بروز اختلاف شود، پس برای جلوگیری از تنش و تعارض، به درخواست‌ها پاسخ مثبت می‌دهند.

چرا نه گفتن مهم است؟

نه گفتن به ما امکان می‌دهد تا اولویت‌های خود را به‌خوبی تنظیم کنیم. وقتی یاد می‌گیریم که به درخواست‌هایی که خارج از ظرفیت ما هستند نه بگوییم، در واقع به چیزهایی که برای ما ارزشمند و ضروری است بله گفته‌ایم. این مهارت به ما کمک می‌کند که زمان و انرژی خود را صرف اهداف و افرادی کنیم که برای ما اهمیت بیشتری دارند.

چگونه مهارت نه گفتن را تقویت کنیم؟

یادگیری هر مهارتی نیاز به تکنیک و تمرین دارد. در ادامه چند تکنیک کاربردی را به شما می‌گوییم که با تکرار و تمرین آن‌ها می‌توانید مهارت نه گفتن در موقعیت‌های مختلف را در خود تقویت کنید:

مطلب پیشنهادی: رمز موفقیت افراد مشهور چیست؟

1. ارزش‌ها و اولویت‌های خود را مشخص کنید

اولین قدم در تقویت مهارت نه گفتن، شناخت دقیق ارزش‌ها و اولویت‌های شخصی است. وقتی بدانید چه چیزهایی برای شما اهمیت دارد، تصمیم‌گیری در مورد قبول یا رد درخواست‌ها آسان‌تر خواهد بود. مثلا اگر سلامتی و آرامش جزو اولویت‌های اصلی زندگی‌ شما باشد، به‌راحتی می‌توانید به درخواست‌هایی که این ارزش‌ها را تهدید می‌کند، نه بگویید.

2. تمرین کنید

نه گفتن نیز مانند هر مهارت دیگری نیاز به تمرین دارد. در ابتدا ممکن است نه گفتن به‌خصوص در موقعیت‌های پیچیده سخت به‌نظر برسد، اما با تمرین می‌توان این مهارت را بهتر کرد. از موقعیت‌های کوچک و روزمره شروع کنید و در مقابل درخواست‌هایی که مایل به قبول آن‌ها نیستید، نه بگویید.

3. به‌صورت مودبانه و قاطعانه نه بگویید

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که برای نه گفتن باید بهانه بیاورند یا دلایلی بیاورند. درحالی‌که نه گفتن مودبانه و قاطعانه کافی است. به‌جای آوردن بهانه، می‌توانید بگویید: «متاسفم، ولی نمی‌توانم این کار را انجام دهم.» قاطعیت در کلام به طرف مقابل نشان می‌دهد که تصمیم شما نهایی است.

4. به‌دنبال گزینه‌های جایگزین باشید

گاهی اوقات می‌توانید به‌جای قبول درخواست، گزینه‌های جایگزین پیشنهاد دهید. مثلا اگر دوستی از شما درخواست می‌کند که به او در کاری کمک کنید و شما وقت کافی ندارید، می‌توانید بگویید: «الان وقت کافی ندارم، اما اگر دوست داری هفته آینده کمک کنم.»

5. به احساسات خود توجه کنید

در بسیاری از موارد، ترس از نه گفتن ناشی از نگرانی از واکنش طرف مقابل است. اما باید بدانید که اولویت دادن به خود و مرزهای شخصی‌ امری طبیعی و ضروری است. با درک این موضوع، راحت‌تر می‌توانید به دیگران نه بگویید.

6. از جملات مثبت استفاده کنید

به‌جای اینکه صرفا «نه» بگویید، می‌توانید از جملاتی استفاده کنید که نشان‌دهنده احترام شما به درخواست طرف مقابل باشد، اما همچنان نپذیرفتن شما را نشان دهد. مثلا «خیلی خوشحال می‌شم که بهت کمک کنم، ولی الان وقت کافی ندارم.»