تقسیم عادلانه ارث خواسته همه وراث است اما گاهی به دلیل وجود وصیت‌نامه این موضوع ممکن نیست. ما در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم نحوه تقسیم ارث بین وراث آن هم به شکل عادلانه را توضیح دهیم.
تقسیم عادلانه ارث
تقسیم عادلانه ارث بر اساس قوانین اسلامی (فقه) یا قوانین مدنی هر کشور تعیین می‌شود. در اسلام، قوانین ارث به طور دقیق مشخص شده‌اند و بر اساس آنچه در قرآن کریم و احادیث آمده است، سهم هر یک از ورثه تعیین می‌شود.
در کشورهای اسلامی، معمولاً این تقسیم‌بندی به‌عنوان مبنای تقسیم ارث استفاده می‌شود، مگر اینکه قانون مدنی کشور متفاوت باشد. در ادامه، به تقسیم ارث بین وراث طبق قوانین اسلامی اشاره می‌کنیم:
سهم‌الارث همسر
همسر زن: اگر مردی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، همسرش یک‌چهارم (1/4) از اموال او را به ارث می‌برد. اگر فرزند داشته باشد، سهم همسر به یک‌هشتم (1/8) کاهش می‌یابد.
همسر مرد: اگر زنی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، شوهرش یک‌دوم (1/2) اموال را به ارث می‌برد. اگر فرزند داشته باشد، سهم شوهر به یک‌چهارم (1/4) کاهش می‌یابد.
سهم‌الارث فرزندان
پسران و دختران در تقسیم عادلانه ارث سهیم هستند، اما پسران دوبرابر دختران سهم می‌برند. به این معنی که:
سهم پسر: دوبرابر سهم دختر
سهم دختر: نصف سهم پسر
سهم‌الارث والدین
مادر: اگر فرزند فوت‌شده فرزند یا نوه‌ای نداشته باشد، مادر یک‌سوم (1/3) از اموال را به ارث می‌برد. اگر فرزند یا نوه داشته باشد، سهم مادر به یک‌ششم (1/6) کاهش می‌یابد.
پدر: پدر نیز به نسبت باقی‌مانده اموال سهم می‌برد. اگر فرزندی وجود نداشته باشد، پدر یک‌سوم اموال را به ارث می‌برد. اگر فرزند داشته باشد، سهم پدر نیز مانند مادر یک‌ششم (1/6) است.
سهم‌الارث برادران و خواهران
اگر متوفی فرزندی نداشته باشد و پدر و مادرش نیز فوت کرده باشند، اموال به برادران و خواهران او می‌رسد. اگر تعداد برادران و خواهران بیشتر باشد، سهم هر کدام بر اساس نسبت‌های مشخصی تقسیم می‌شود.
سهم برادر تقسیم عادلانه ارث: دوبرابر سهم خواهر
سهم‌الارث نوه‌ها
اگر فرزندان متوفی نیز فوت کرده باشند و نوه‌ای باقی‌مانده باشد، نوه‌ها به‌جای فرزندان سهم می‌برند. همان‌گونه که پسر دوبرابر دختر سهم می‌برد، نوه پسر نیز دوبرابر نوه دختر سهم می‌برد.
قوانین جایگزین یا توافق
اگر وراث با توافق همدیگر تصمیم بگیرند، می‌توانند اموال را به شکل دیگری که بین خود توافق دارند، تقسیم کنند. در این صورت، توافق بین وراث می‌تواند ملاک باشد.
قوانین خاص تقسیم عادلانه ارث
طبق قانون اسلام، وصیت متوفی تنها می‌تواند در یک‌سوم (1/3) اموالش صورت گیرد و باقی اموال طبق قواعد ارث تقسیم می‌شود.
نکات مهم تقسیم عادلانه ارث
قوانین ارث بسته به مذهب و کشور ممکن است متفاوت باشد. در کشورهای مختلف قوانین مدنی ممکن است متفاوت از فقه اسلامی باشند. به همین دلیل، اگر در موقعیتی خاص نیاز به مشورت حقوقی دارید، بهتر است با وکیلی که در قوانین ارث آن کشور یا مذهب آگاهی دارد، مشورت کنید.
با رعایت اصول و قواعد ارث، می‌توان از اختلافات و بی‌عدالتی‌ها جلوگیری کرد و ارث را به شکل عادلانه بین وراث تقسیم نمود.
