طاق بستان به‌عنوان یک مجموعه شگفت‌انگیز تاریخی، با راز‌ها و ناگفته‌های زیادی در طی سالیان همچنان استوار و پا‌برجا باقی مانده است. البته بسیاری از رموز این مجموعه باستانی و تاریخچه آن در گذر زمان مشخص‌شده و همواره علاقه‌مندان را به شگفتی واداشته است. در این بخش به بررسی تاریخچه و افسانه‌های طاق بستان پرداخته‌ایم تا اگر قصد تهیه بلیط تهران کرمانشاه و سفر به این نقطه از سرزمین‌مان را دارید، اطلاعاتی درباره این جاذبه تاریخی داشته باشید.
طاق بستان کجاست؟
در شمال شرقی شهر کرمانشاه و در ۹ کیلومتری این شهر، در دل کوه‌های زاگرس، سنگ‌نگاره‌های طاقی‌شکل وجود دارد که با نام طاق بستان شناخته می‌شوند. گفته می‌شود که نام این منطقه در ابتدا «طاق وسان» بوده که در گویش محلی به معنای طاق سنگی به‌کار می‌رود و به‌مرور زمان به طاق بستان تغییر شکل داده است. این مجموعه هر سال گردشگران زیادی را از سراسر ایران برای دیدن این جاذبه تاریخی و لذت‌بردن از محیط سرسبز و دریاچه و چشمه واقع در ان، به‌سوی خود فرا‌می‌خواند.
طاق بستان، در گذر زمان
بنابر اسناد تاریخی، طاق بستان در قرن سوم میلادی و در زمان پادشاهان ساسانی ساخته شده است. تا پیش‌از آن، شیراز در مرکز توجه ساسانیان بود و پادشاهان آن دوره، محدوده تخت جمشید را برای ساخت بناهای مد نظرشان ترجیح می‌دادند. ولی از زمان اردشیر دوم، کرمانشاه به‌عنوان شهری واقع در مسیر جاده ابریشم و برخوردار از آب‌و‌هوا و طبیعت مناسب، مورد توجه قرار گرفت. دقیقا در این زمان سنگ‌نگاره‌های طاق بستان در کرمانشاه ساخته شد و در گذر زمان به یکی از زیباترین و مهم‌ترین آثار تاریخی منطقه تبدیل شد.
لوح‌های برجسته طاق بستان چندین رویداد مهم و تاریخی عصر ساسانی چون تاج‌گذاری پادشاهان را به تصویر می‌کشد. البته اهمیت این سنگ‌نگاره‌ها تنها به‌خاطر ارزش تاریخی آن‌ها نیست، بلکه این سازه‌ها از جهت معماری و هنری هم دارای ویژگی‌های بی‌مانندی هستند. یکی از نکات برجسته این سنگ‌نگاره‌ها ماندگاری آن‌ها با همان کیفیت اولیه در طی قرن‌های متمادی است، که به‌زعم کارشناسان به ابزار‌های مورد استفاده در حجاری، شیوه خاص پرداخت سنگ آهک و استفاده از فناوری پیشرو در زمان ساخت آن‌ها مرتبط است. ضمن این‌که این سنگ‌نگاره‌ها از جهت پیروی از اصول و قواعد نقاشی، از ارزش هنری بالایی برخوردارند.
بخش‌های مختلف طاق بستان کدام‌اند؟
طاق بستان از چند سنگ‌نگاره اصلی تشکیل شده است که در دل کوه بیستون و از جنس سنگ خام خاکستری حفاری شده‌اند و هر بخش داستان یا روایتی را نقل می‌کند. در ادامه به هر بخش نگاهی می‌اندازیم و جزئیات و داستان نقل‌شده در آن را تا حدی بررسی می‌کنیم.
طاق بزرگ، سنگ‌نگاره تاج‌گذاری خسروپرویز
مهم‌ترین اثر واقع در طاق بستان، طاق بزرگ است که در فضایی به وسعت هشت متر، نقش برجسته‌ای از مراسم تاج‌گذاری خسروپرویز را نشان می‌دهد. در قسمت میانی این طاق، سه تندیس اصلی دیده می‌شود که خسروپرویز در قسمت میانی قرار دارد و در حال تاج‌گذاری است. بنابر روایات تاریخی، در سمت راست خسروپرویز، فروهر ایستاده و در حال تحویل فر ایزدی به پادشاه است. در سمت راست سنگ‌نگاره هم آناهیتا را می‌بینید که او را به الهه آب و خرمی می‌شناسیم و بنابر افسانه‌ها، حضور او نشان‌گر وفور نعمت و برکت در زمان پادشاهی خسروپرویز است.
در قسمت بیرونی طاق اصلی هم، سنگ‌نگاره‌هایی از فرشتگان، مجلس شکار گراز و درخت زندگی حکاکی‌شده که تصویری از مجالس بزم و شادی در زمان ساسانیان را مجسم می‌کند. در قسمت پایین طاق بزرگ، نقش برجسته و واضحی از یک سوار دیده می‌شود که دقیقا مشخص نیست تندیس چه کسی است؛ البته برخی آن را به خود خسرو پرویز یا سرداران جنگجوی عصر ساسانی نسبت می‌دهند.
طاق کوچک، تصویر تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم
در کنار طاق بزرگ، ایوان کوچک‌تری با ابعاد حدودی شش متر قرار دارد که راوی مراسم تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم از پادشاهان ساسانی است. در بخش خارجی طاق، کتیبه‌هایی را می‌توانید ببینید که به خط پهلوی حکاکی شده‌اند و در واقع تندیس دو پادشاه حک‌شده در طاق کوچک را توصیف و معرفی کرده‌اند.
سنگ‌نگاره تاج‌گذاری اردشیر دوم
در کنار طاق کوچک، نقش برجسته‌ای وجود دارد که گفته می‌شود اولین سنگ‌نگاره طاق بستان است و تاج‌گذاری اردشیر دوم، نهمین پادشاه ساسانی را به تصویر می‌کشد. اردشیر دوم را در میان این تندیس برجسته می‌توان دید، در‌حالی‌که شمشیری در دست دارد و حلقه‌ای را از اهورامزدا می‌گیرد. در پشت سر او هم شخصیتی با هاله‌ای از نور ایستاده که به میترا یا همان زرتشت منتسب است. در زیر پای اردشیر دوم هم ژولیان امپراتور روم دیده می‌شود که در جنگ به اسارت درآمده است. جزئیات و ظرایف این نفش‌نگاره آن را به یکی از زیباترین و معروف‌ترین تندیس‌ها تبدیل کرده و در طی سال‌ها مورد تحسین گردشگران قرار گرفته است.
سایر سنگ‌نگاره‌های طاق بستان
در بخش‌های کناری این سه تندیس اصلی، صحنه‌هایی از شکار گراز و شکار گوزن هم دیده می‌شود که نمونه‌های مشابه آن‌ها را در نگارگری‌های تاریخی ایرانی به‌وفور می‌بینیم و نمایان‌گر تبحر و علاقه پادشاهان به شکار است. در بخش دیگری از مجموعه طاق بستان، تندیس جدید‌تری از چهره محمدعلی میرزا دولتشاه می‌بینیم که در دوران قاجار ساخته شده و تا حدی به اصالت تاریخی مجموعه خدشه وارد کرده است.
کاربرد اصلی و اولیه طاق بستان
درباره کاربرد اولیه و دلیل ساخت مجموعه طاق بستان اطلاعات دقیقی در دست نیست. عده‌ای معتقدند طاق بستان در واقع بخشی از کاخ ناتمام خسروپرویز بوده، در‌حالی‌که عده دیگر اعتقاد دارند که این بنا برای یادبود آناهیتا احداث شده است. آناهیتا ایزدبانوی آب، سرسبزی و برکت در ایران باستان است و در باورهای ساسانیان دارای جایگاه و اهمیت ویژه‌ای بوده است.
مناسب‌ترین بلیط را برای سفر به کرمانشاه از فلای تودی تهیه کنید
اگر در حال برنامه‌ریزی برای تهیه بلیط تهران کرمانشاه و سفر به این منطقه زیبا هستید، باید بدانید که فلای تودی در تمام مراحل سفر در کنار شماست. این مجموعه با پوشش صد‌در‌صدی پروازهای داخلی، در کوتاه‌ترین زمان ممکن به شما برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین پرواز کمک می‌کند. همچنین فلای تودی به‌عنوان یک مرجع مطمئن برای رزرو بلیط قطار، لیست کاملی از قطارهای موجود در مسیر مورد نظرتان را در اختیارتان قرار می‌دهد و برای رزرو بلیط هواپیما با ارزان‌ترین قیمت به یاری‌تان می‌آید. کافیست تا به وبسایت فلای تودی مراجعه کنید و با واردکردن مبدا، مقصد، تاریخ سفر و تنها با چند کلیک ساده بلیط مورد نظرتان را خریداری کنید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که فلای تودی با پشتیبانی ۲۴ ساعته، تا پایان سفر و ثبت یک خاطره فراموش‌نشدنی همراه شماست.
