یکی از جاذبه های تاریخی و مهم پایتخت، یادگاری ارزشمند از دوره قاجار و پهلوی است که موزه های متعددی را در دل خود جای داده است. کاخ موزه ای بسیار بزرگ و دیدنی در شمال تهران که به گشت و گذار منحصر به فردی دعوتتان می‌کند. یک گنجینه بی نظیر برای عکاسی، برانداز کردن معماری های ایرانی و اروپایی و خوشمزه گردی که خاطره ای تمام و کمال برایتان خواهد ساخت. اینجا همان جایی است که به دربار معروف است. کاخ سعد آباد تهران. بیایید تا با دلتامگ در این کاخ، گردشی یک روزه داشته باشیم.
کاخ سعد آباد
حدود ۱۱۰ هکتار زمین وسعت کاخ سعد آباد است. در شمالی ترین نقطه تهران، خوش آب و هوا. در همسایگی کوه های البرز، کنار ولنجک و تجریش که از میان آن رودخانه جعفرآباد می‌گذرد. آنقدر بزرگ است که کاخ ها و موزه ها و ساختمان های متعددی را در خود جای داده است. یک دنیا زیبایی که جنگلی طبیعی دارد و چشمه سارها و باغستان و آواز خوش پرندگان رویای به حقیقت پیوسته آن است.
چطور برویم؟
در این کاخ پیش تر، چندین در برای ورود وجود داشته است اما، هم اکنون برای بازدید فقط می‌توانید از دو در ورودی زعفرانیه و میدان دربند وارد شوید.
زعفرانیه: خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری
دربند: میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند
در کاخ سعد آباد چه خبر؟
کاخ موزه سعدآباد دنیایی دیگر است، باغی بزرگ با ده ها بخش مختلف و مرزبندی های مشخص که اکنون هرکدام‌شان به یک مکان تمام و کمال برای بازدید تبدیل شده است.
کاخ موزه ملت
یک اثر شاخص در کاخ سعد آباد است، بزرگترین کاخ آن که به کاخ سفید مشهور است. پر از هنر ایرانی، متشکل از ۱۰ تالار تشریفاتی. گچبری های بی نظیر و خیره کننده وَ معماری ایرانی و اروپایی. مزین شده به قالی های دست بافت کرمان و کاشان و یزد.
ساخت این کاخ ۵ سال به طول انجامید و محل زندگی تابستانی محمدرضا پهلوی و فرح دیبا همسر وی بود. پس از آن در سال ۱۳۴۵ به مدت ۴ سال مرمت و بازسازی شد و باتغییرات کلی به شکل کنونی در آمد.
اضافه کردن سالن سینما، نصب آسانسور، استفاده از شیشه های ضدگلوله و افتتاح موزه فرح از مهمترین تغییرات توسط این کاخ بود. البته این موزه امروز به نام موزه ملل معروف است و تابلو هایی از هنرمندان ایرانی و خارجی و همچنین مجسمه های حجمی را نیز در آن خواهید دید.
کاخ اسود ، موزه هنرهای زیبا
ساختمانی در جنوب مجموعه کاخ سعد آباد وجود دارد که به عنوان وزارت دربار پهلوی استفاده می‌شد. سنگ های مرمر سیاهی که در نمای این کاخ مورد استفاده قرار گرفت باعث معروف شدن آن به کاخ اسود شد.
پس از انقلاب این کاخ به موزه هنر های زیبا تبدیل شده و آثار هنرمندان معاصر را در خود جای داده است. همچنین گالری از نقاشی های هنرمندان اروپایی که یکی از آنها تابلوی «سالوادور دالی» به نام خواب است.
موزه آلبوم های سلطنتی و اسناد
یکی از بناهای قدیمی کاخ سعدآباد که به عنوان فرماندهی ضد اطلاعات گارد جاویدان مورد استفاده قرار می‌گرفت، امروز به موزه آلبوم های سلطنتی و اسناد سعدآباد تبدیل شده است. در این موزه آثاری از دوره پنجاه ساله حکومت پهلوی مانند ۴۴ جلد آلبوم و ۴۵ برگ سند نوشتاری به نمایش گذاشته شده است.
آشپزخانه سلطنتی
در مجموعه کاخ سعد آباد روزانه برای ۲۰ نفر غذا پخته می‌شد در ساختمانی ۸۰۰ متری که در مرکز باغ قرار دارد. ۱۵ نفر آشپز به صورت اختصاصی برای محمد رضا پهلوی، فرح دیبا و فرزندانشان در کاخ سفید آشپزی می‌کردند. امروز این ساختمان به موزه ای برای دیدن آشپزخانه مخصوص شاه ایران تبدیل شده است.
در سالن مرکزی این آشپزخانه، تجهیزات و ظروف،در اتاق سردخانه، یخچال های صنعتی، و در گالری نمایش، اشیای کاربردی در آشپزخانه سلطنتی را خواهید دید، تمام تجهیزات و امکانات مدرن این آشپزخانه توسط یک شرکت آلمانی تعبیه شده بود.
موزه استاد فرشچیان و حسین بهزاد
پس از انقلاب آثار نفیس به جا مانده از استاد محمود فرشچیان در ساختمانی که محل زندگی رضا شاه در دوره اول پهلوی بود، به نمایش در آمده است. در این ساختمان بیش از ۵۰ تابلوی نقاشی از وی وجود دارد. یکی از مفاخر ایران که در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر به وی اهدا شد.
کاخ کرباسی، دفتر کار و استراحت رضا شاه در کاخ سعد آباد بود و در دوره کودکی و نوجوانی رضا پهلوی به عنوان کاخ ولیعهد مورد استفاده قرار می‌گرفت. هم اکنون این بنا به موزه استاد غلامحسین بهزاد اختصاص داده شده است. شما می‌توانید در پنج سالن، طراحی های مدادی و مرکبی و نگارگری های رنگی از این استاد ارزشمند مینیاتور را به تماشا بنشینید.
کاخ سبز
کاخ موزه سبز یکی از زیبا ترین کاخ های مجموعه سعد آباد است. ساخت این بنا برای رضا شاه حدود ۷ سال به طول انجامید. نمای این بنا سنگ های منحصر به فرد سبز رنگی از معادن خمسه است که از زنجان به اینجا آورده شد و به همین علت آن را کاخ سبز می‌نامند. جلوه های زیبایی از هنر ایرانی مانند آیینه کاری، گچبری، خاتم کاری، تذهیب و … را می توانید در این بنا مشاهده کنید که بسیار بی نظیر و چشم نواز است.
موزه میر عماد
بنایی کهن باقی مانده از قرن ۱۳ هجری قمری در مجموعه سعد آباد و جود دارد که پس از انقلاب به نمایشگاهی از آثار بزرگترین استاد خوشنویسی میرعماد الحسنی سیفی قزوینی اختصاص دارد. از جمله آثاری که در این موزه می‌توانید ببینید دیوان اشعار و مرقعات، کتاب های خطی، اشیای کاربردی در کتابت و خوشنویسی، کتیبه های میخی عیلامی و اوستایی و … است.
موزه برادران امیدوار
ساختمانی با نمای قرمز در شمال غربی کاخ سعد آباد و بازمانده از دوره قاجار وجود دارد که پس از انقلاب به نمایش خاطرات و یادگارهای به جا مانده از اولین جهانگردان ایرانی به نام عیسی و عبدالله امیدوار، پرداخته است. حاصل سفر های این دو برادر به ۹۹ کشور از ۵ قاره جهان شامل فیلم ها و عکس ها و صنایع دستی است که همه را می‌توانید در یک بازدید از نظر بگذرانید. هدف سفرهای این دو برادر، تحقیق کردن درباره زندگی انسان های بدوی و دور از تمدن و شناساندن ایران به مردم جهان بود.
موزه اتومبیل های سلطنتی
تمام اتومبیل هایی که به دوره پهلوی تعلق دارد در این موزه به نمایش در آمده‌است. تعدادی از آن ها تولیدات شرکت های خودروسازی معروف جهان هستند. گالری رولزرویس و بنز، جذاب ترین بخش این موزه هستند. یک مرسدس بنز اس ال ۳۰۰ که یکی از زیباترین و کمیاب ترین خودروهای کلاسیک جهان به حساب می‌آید نیز به نمایش در آمده که متعلق به فرح دیبا بوده است.
همچنین یک مرسدس بنز ۶۰۰ با بدنه و شیشه های ضدگلوله از دیگر آثار فاخر این مجموعه که متعلق به محمدرضا پهلوی بوده است. سه دستگاه رولز رویس ،یک دستگاه خودروی اسپید باگی، پنج دستگاه بنز، شش دستگاه موتور سیکلت، یک دستگاه اسنوموبیل و یک دستگاه کالسکه از دیگر دیدنی های این موزه هستند.
کافی شاپ ، رستوران و عکاسخانه
گشت و گذار در کاخ سعد آباد قطعاً ساعت ها به طول خواهد انجامید. ممکن است خسته و گرسنه شوید به همین منظور کافه رستوران هایی در این مجموعه قرار دارند که می‌توانید دمی در آن استراحت کرده و نوشیدنی های متفاوت میل کنید.
رستوران هایی در کنار کاخ سبز و کاخ ملت هستند که انواع غذاهای سرد و گرم، ایرانی و فرنگی را در آنجا سرو می‌کنند و می‌توانید حسابی خوشمزه گردی کنید.
بخش عکاسخانه قاجار هم یک سرگرمی متفاوت است که می‌توانید لباس های مردم تهران قدیم را بپوشید و عکس هایی برای آلبوم خاطرات خود ثبت کنید. این عکاسخانه را روبروی کاخ ملت می‌توانید بیابید.
بناهای ندیدنی
غیر از کاخ ها و موزه های قابل بازدید، ساختمان هایی در کاخ سعد آباد وجود دارند که نمی‌توانید آن ها را ببینید.
- کاخ احمدشاهی: قدیمی‌ترین کاخ موجود در مجموعه سعدآباد
- کاخ بهمن پهلوی: یکی از زیباترین ساختمان‌های مجموعه به شمار می‌رود. بهمن پسر غلامرضا پهلوی بود. اینجا هم اکنون به عنوان دفتر مدیریت موزه از آن استفاده می‌کنند.
- کاخ لیلا: جدیدترین ساختمان مجموعه است و اقامتگاه تابستانی لیلا پهلوی، کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی است. امروزه مرکز هدفمندی برنامه ریزی برای کودکان و نوجوانان در این مکان مشغول به کار است.
- ساختمان عبدالرضا: امور اداری مجموعه در آن برپاست. عبدالرضا پهلوی هفتمین فرزند و چهارمین پسر رضا شاه بود که معمولا از دربار دوری می کرد و چندین دوره ریاست مجمع جهانی حفاظت از حیات وحش را به عهده گرفت و سرانجام در فلوریدا درگذشت.
بناهای در اختیار ریاست جمهوری
- کاخ اختصاصی: بعد از انقلاب، به عنوان موزه تاریخ طبیعی مورد استفاده قرار گرفت. اما هم اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری است.
- کاخ ملکه مادر: در دوران پهلوی، محل گذران آخرین سال‌های زندگی رضاشاه، پیش از تبعید به جزیره موریس بود و تاج الملوک، همسر وی و مادر شاه ایران بود و اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری ایران است و آن را با عنوان ساختمان جمهور می‌شناسند.
- کاخ احمدرضا: در کنار میدان دربند کاخ احمدرضا پهلوی است. این بنا نیز در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.
- کاخ فریده دیبا: فریده دیبا، مادر فرح دیبا بود که بعد از ازدواج فرح با محمدرضا پهلوى به دربار راه پیدا کرد. این ساختمان در اختیار نهاد ریاست جمهوری است.
- کاخ جدید رضا پهلوی: کاخ نخستین فرزند محمد رضا پهلوی که پس از انقلاب اسلامی ایران برای مدتی به موزه دفینه تبدیل شد و اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری است.
