تفاوت ارث مردان و زنان از جمله مواردی است که در قانون مدنی ایران و همچنین شرع اسلام به آن پرداخته شده است. در واقع یکی از پرچالش‌ترین موضوعات حقوقی که در بین خانواده‌ها بسیار رواج دارد، موضوع ارث است که قانون گذار به آن پرداخته است و ما آن را برایتان بیان می‌کنیم. همراه دلتامگ باشید.
تفاوت ارث مردان و زنان به چه دلیل است؟
ممکن است برای برخی از افراد این سوال مطرح شود که چرا باید تفاوت ارث مردان و زنان در قانون وجود داشته باشد؟ یا به عبارت دیگر چرا مردان باید دو برابر زنان ارث ببرند؟ این موضوعی است که بسیاری از افراد از آن ناراحت بوده و از ما پیرامون آن سوال می‌کنند.
قوانین مربوط به ارث در قانون ایران برگرفته از آیات قرآن و شرع اسلام است و قانون‌گذار نمی‌تواند به خواست خودش در حکم آن دخل و تصرفی داشته باشد. حالا در پاسخ به این سوال که چرا تفاوت ارث مردان و زنان دو برابر است باید بگوییم که دلایل مختلفی برای این موضوع بیان شده است.
یکی از دلائل تفاوت ارث مردان و زنان آن است که مردان موظف به پرداخت نفقه به همسر خود و گاهی به خانواده خود هستند. به عبارت دیگر مردان متعهد هستند که علاوه بر هزینه و مخارج خود نفقه و خرج خوراک، پوشاک، مسکن و… همسر و فرزندان خود را نیز تهیه نماید. این در حالی که است که چنین وظیفه‌ای برعهده زنان قرار نگرفته است.
از دلالی دیگر که پیرامون تفاوت ارث مردان و زنان می‌توان گفت آن است که دین تکلیفی بر عهده مرد گذاشته که مستلزم پرداخت مال است. به عنوان مثال ماده 463 قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان می‌دارد: «در جنایت خطای محض در صورتی که جنایت با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود، پرداخت دیه بر عهده عاقله است». منظور از عاقله بر اساس ماده 468 قانون مجازات اسلامی پدر، پسر و بستگان ذکور نسبی پدری و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث است.
به‌طور کلی می‌توان گفت که ارث زن به این دلیل نصف مرد است که میان حقوق و تکالیف آن‌ها تعادل و توازن برقرار شود. در عمل نیز تعهداتی که بر عهده مردان قرار داده شده از قبیل مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت و… باعث می شود که بخش اعظم درآمد آن‌ها به زنان تعلق گیرد.
این موضوع در حالی است که زن از پرداخت هرگونه نفقه معاف بوده و حتی نسبت به تامین مخارج خود از قبیل خوراک، پوشاک و مسکن هیچ گونه مسئولیتی متوجه وی نیست. از دیگر فلسفه‌ها و علت تفاوت ارث مردان و زنان مسئولیت‌های مالی ویژه‌ای است که به عهده مرد قرار داده شده است که از جمله آن می توان به امر پرداخت دیه توسط عاقله اشاره کرد.
سخن آخر
بنابراین با توجه به آنچه بیان شد، اگر چه در بسیاری از موارد، ارث مرد دو برابر زن تعیین شده است اما این یک قاعده کلی نیست و گاهی سهم الارث زنان برابر مردان در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر، دریافت سهم بیشتر در ارث، تکالیف بیشتری را نیز بر عهده مردان قرار داده است که در عمل، همان هزینه صرف زنان می گردد.
