طبق قانون مدنی ایران داشتن حق حبس برای زن به این معنا است که زن تا زمانی که مرد مهریه وی را به طور کامل پرداخت نکند، می‌تواند از انجام وظایف زناشویی و تمکین‌کردن خودداری کند. همراه دلتامگ باشید.
حق حبس برای زن چیست؟
در قسمت قبل به‌طور خلاصه برایتان بیان کردیم که حق حبس زن چیست؟ اما در این قسمت می‌خواهیم به‌طور کامل برایتان این موضوع حقوقی را که افراد از آن اطلاع ندارند را برایتان بیان کنیم.
طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی: ” زن می‌تواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.”
بنابراین، اگر بخواهیم ساده‌تر این حق را بیان کنیم باید بگوییم، حق حبس زن به این معناست که زن می‌تواند بعد از جاری‌شدن صیغه عقد ازدواج درصورتی‌که مهریه او عندالمطالبه (حال) باشد، درخواست مطالبه مهریه خودش را بکند و انجام وظایف زناشویی و تمکین خاص و عام را موکول به بعد از پرداخت کامل مهریه توسط شوهر نماید.
اما تمکین عام و خاص به چه معناست؟ طبق قانون تمکین عام در اصطلاح حقوقی به معنای زندگی در محل سکونتی که شوهر برای زن تدارک دیده و مواردی ازاین‌دست و در واقع اطاعت از همسر خودش است؛ اما تمکین خاص به طور مشخص به وظایف زناشویی اشاره دارد.
طبق رأی وحدت رویه شماره ۷۱۸ زمانی که زن بدون برقراری رابطه جنسی از شوهرش تمکین عام کند، دیگر نمی‌تواند از حق حبس استفاده کند؛ بنابراین منظور ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی تمکین عام و تمکین خاص است و تنها تمکین خاص را شامل نمی‌شود.
موارد از بین رفتن حق حبس
در این مطلب در ابتدا برایتان توضیح دادیم که حق حبس زن به چه معنا است حالا در ادامه می‌خواهیم به این سؤال پاسخ دهیم که چه مواردی باعث سقوط این حق خواهد شد؟ موارد سقوط حق حبس زن دو مورد را شامل می‌شود:
- تمکین خاص که اشاره به همان وظایف زناشویی و نزدیکی زوجین (رابطه جنسی) دارد و این اعمال چه قبل از مراسم عروسی و چه بعد از آن باعث سقوط و ازبین‌رفتن حق حبس برای زن خواهد شد.
- تمکین عام که زندگی در منزل و محل سکونت تدارک‌دیده‌شده توسط شوهر را شامل می‌شود و اگرچه به لحاظ استنباطی صحیح به نظر نمی‌رسد؛ اما رای وحدت رویه این امر را نیز از موجبات سقوط حق حبس به شمار آورده است.
ذکرکردن چند نکته در این مطلب مهم است. اول آنکه با وجودی که طبق قانون و شرع اسلام نفقه به زنی که از همسرش تمکین نکند تعلق نخواهد گرفت؛ اما حق حبس برای زن یک استثنا بر این قاعده بوده و به زنی که به دلیل داشتن حق حبس از تمکین ممانعت می‌کند، نفقه تعلق‌گرفته و شوهر موظف به پرداخت نفقه است.
دومین مورد که اشاره به آن خالی‌ازلطف نیست آن است که زنی که بعد از عقد از شوهرش تمکین به عمل آورد هم می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند و این دو امر تناقضی با یکدیگر ندارند.
همچنین درصورتی‌که مهریه قسط‌بندی شده و پرداخت آن مدت درازی به طول انجامد باز هم می‌توان تا پرداخت کامل مهریه از حق حبس استفاده کرده و از همسرش تمکین نکند.
استفاده از حق حبس چه شرایطی دارد؟
به‌طورکلی دو پیش‌شرط دررابطه‌با استفاده از حق حبس وجود دارد اول آنکه مهریه، حال باشد و دوم آنکه زن تا زمان استفاده از حق حبس هیچ تمکینی از مرد انجام نداده باشد؛ بنابراین اگر هر کدام از این دو مورد نقض شود، حق حبس برای زن نیز از بین خواهد رفت.
