چندثانیه پس از بیگ بنگ! پیدایش حیات می تواند همینقدر زود اتفاق افتاده باشد! برای بررسی سرآغاز پیدایش حیات، ابتدا باید آن را تعریف کنیم. متخصصان تعاریف مختلفی از حیات ارائه دادهاند و در مورد مرز بین موجودات زنده و غیرزنده همچنان اختلاف نظر وجود دارد. اما میتوان از یک تعریف ساده و گسترده استفاده کرد: هر چیزی که قابلیت تکامل داروینی دارد، به عنوان حیات شناخته میشود.
فواید این تعریف در این است که مرز بین موجودات زنده و غیرزنده واضح نیست. در گذشته، زمین بدون حیات بود، اما در ادامه پیدایش حیات صورت پذیرفت این به این معنی است که در یک بازه زمانی از تاریخ زمین، انتقالی از غیرزنده به زنده رخ داد که هر تعریف خاصی از حیات را مورد سؤال قرار میدهد.
حیات زمینی چگونه شکل گرفت
حدود ۳٫۷ میلیارد سال پیش، پیدایش حیات در زمین اتفاق افتاد. تا آن زمان، میکروارگانیسمها به اندازه کافی پیچیده بودند که علائم فعالیتشان را حتی امروز نیز میتوان پیدا کرد. آنها از DNA برای ذخیره اطلاعات و از RNA برای انتقال آن اطلاعات به پروتئینها و از پروتئینها برای تعامل با محیط و تولید نسخههای بیشتر DNA استفاده میکردند. این چرخه سه مرحلهای باعث میشود مواد شیمیایی قابلیت تکامل داروینی را پیدا کنند.
اما برای اینکه میکروارگانیسمها تکامل پیدا کنند، باید از چیزهای سادهتر شکل گرفته باشند. برخی از نظریهها میگویند که مولکولهای خودتکرارشونده از ۴ میلیارد سال پیش، همزمان با سرد شدن اقیانوسها، شکل گرفتند. همچنین همانگونه که گفته شد، مرز دقیق بین حیات و غیرزنده هنوز موضوع مورد بحث و بررسی است و هنوز نمیتوانیم با قطعیت بگوییم که حیات از کجا آغاز شده است. تاکنون هیچ شواهد قاطعی در این زمینه ارائه نشده است.
پیدایش حیات در میان نخستین ستارگان
خورشید ما، نخستین ستاره در کیهان نیست، بلکه نتیجهای است از تکامل ستارههای قدیمیتر. برای وجود نوعی از حیات که میشناسیم، چندین عنصر کلیدی لازم است: هیدروژن، اکسیژن، کربن، نیتروژن و فسفر. به جز هیدروژن که در چند دقیقه پس از بیگ بنگ شکل گرفت، سایر عناصر در هسته ستارهها ایجاد شدند.
پس اگر حداقل یک یا دو نسل ستاره از پیش بگذرد، میتوانیم با اطمینان بگوییم که عناصر مورد نیاز برای پیدایش حیات مشابه زمین در کهکشانها وجود دارد. این به این معنی است که میتوانیم نقطه آغاز حیات را به چند صد میلیون سال پس از بیگ بنگ به عقب برگردانیم.
حتی مواد مورد نیاز برای انواع دیگر حیات ، مانند حیات برپایه سیلیکون، در این زمان در کیهان وجود داشت؛ اما بدون وجود ستارهها، حیات برپایه شیمیایی امکان پذیر نیست.
با توجه به تحقیقات و شواهد موجود، یکی از فرضیات محبوب برای منشأ پیدایش حیات موجودات زمین، نظریه آبی است. طبق این نظریه، شرایط موجود در اقیانوسهای باستانی زمین، شرایط مساعدی را برای شکل گیری مواد آلی و ترکیبات شیمیایی پیش نویس حیات فراهم کرد. ترکیبات شیمیایی مانند آمینو اسیدها (سازنده پروتئینها) و نوکلئوتیدها (سازنده اسیدهای نوکلئیک) در این شرایط شکل گرفته و می توانند به عنوان بنیان حیات در نظر گرفته شوند.
در مجموع، درک ما از منشأ حیات هنوز در مرحله پیشرفتهای نیست و نیاز به تحقیقات بیشتر و شواهد قطعیتر دارد تا بتوانیم به طور دقیق و قطعی بگوییم که حیات از کجا آغاز شده است.
حیات چند ثانیه پس از بیگ بنگ!
تنها لحظاتی بعد از بیگ بنگ فرمی از حیات امکان شکل گیری داشته! حیات شاید بدون وابستگی به شیمی هم وجود داشته باشد. اگرچه تصور چنین حیاتی دشوار است، اما با توجه به تعریف خودمان، تکامل داروینی را بدون نیاز به مواد شیمیایی نیز تصور میکنیم. در واقع، روشهای دیگری نیز برای ذخیره سازی اطلاعات، به دست آوردن انرژی و تعامل با محیط ممکن است وجود داشته باشد.
به عنوان مثال، حدود ۹۵ درصد از محتوای انرژی کیهان برای فیزیک هنوز نامعلوم است؛ دانشمندان هنوز نمیدانند دقیقاً ماده تاریک و انرژی تاریک چیستند.
این مواد ممکن است با نیروهای ناشناخته خود با محیط تعامل داشته باشند. حتی برخی پژوهشها نشان میدهند که ماده تاریک ممکن است جدول تناوبی خاص خود را داشته باشد. این موجودات ممکن است در همان لحظات اولیه پس از بیگ بنگ شکل گرفته باشند.
احتمال وجود امور عجیبتری نیز وجود دارد. برخی از فیزیکدانان معتقدند که در لحظات اولیه پس از بیگ بنگ، نیروهای طبیعت به گونهای شدید و عجیب بودند که میتوانستند به شکلگیری ساختارهای پیچیده کمک کنند.
یکی از این ساختارها ریسمانهای کیهانی هستند. این ریسمانها به وسیله تکقطبیهای مغناطیسی در فضا-زمان شکل میگیرند. اگر این ساختارها به پیچیدگی کافی برسند، میتوانند اطلاعات را در خود ذخیره کنند. با وجود انرژی فراوان پس از بیگ بنگ، این ساختارها میتوانستند خود را تکرار کنند و در نتیجه توانایی تکامل داروینی داشته باشند. البته، این نوع زندگی به طور ضمنی در یک لحظه به پایان میرسید، اما برای این موجودات فرضی، یک عمر بنظر می آمد.