اگر میتوانستید ماه را که به دور زمین میچرخد، ببینید، میدیدید که ماه هر ۲۷.۳ روز یک بار به دور محور خود میچرخد، که اتفاقا همان مدت زمانی است که برای تکمیل یک دور سیاره ما طول میکشد. نتیجه این است که از دیدگاه ما در زمین، نیمکره ماه یکسانی را همیشه میبینیم. اگرچه این کاملا درست نیست، اما، به دلیل یک اثر لرزان که به عنوان تابش ماه شناخته میشود، کمی بیشتر نیمی از سطح ماه میبینیم. در این مطلب از دلتامگ میگوییم که چرا همیشه یک طرف ماه را می بینیم.
چرا همیشه یک طرف ماه را میبینیم؟
مدت زمان چرخش ماه به دور محور خود تقریبا برابر با زمان چرخش ماه به دور زمین است. از این رو، ماه همیشه همان سمت را نگه میدارد که راه ما را نشان میدهد. در طی میلیاردها سال، گرانش زمین، ماه را مجبور کرده است که همزمان با مدار خود بچرخد.
با این حال، همه چیز کمی پیچیدهتر از این است. با مشاهده از زمین، به نظر میرسد که ماه به آرامی به سمت عقب و جلو حرکت میکند، به طوری که در طول ماه قمری چهره کمی متفاوت میبینیم. دو دلیل اصلی برای این وجود دارد. اولا، مدار ماه به دور زمین بیضوی است نه دایرهای، بنابراین چرخش آن گاهی جلوتر و گاهی پشت سر حرکت مداری آن است. دوم اینکه، محور چرخش ماه در زوایای قائمه با مدار آن به دور زمین قرار ندارد بنابراین گاهی اوقات میتوانیم قطبهای آن را «بالا» یا «زیر» ببینیم.
چند درصد از سطح ماه را میبینیم؟
با گذشت زمان این بدان معناست که ما در واقع حدود ۵۹ درصد از سطح ماه را میبینیم. پاسخ ساده این است که ما فقط یک طرف ماه را میبینیم زیرا ماه دقیقا با همان سرعتی که به دور محور خود میچرخد به دور زمین میچرخد. ماه دائما رو به سطح زمین است. این بدان معناست که یک “روز” کامل ماه (به معنای مدت زمانی که طول میکشد تا ماه یک بار به دور خودش بچرخد) حدود ۴ هفته است. اگر ماه اصلا نمیچرخید، همه اضلاع آن را میدیدیم. تنها راه برای ما برای دیدن چنین صورت ثابتی از ماه این است که آن نیز در حال چرخش باشد.
با این حال، دلیل اصلی اینکه ماه با این سرعت دقیق میچرخد و ما را مجبور میکند فقط یک طرف آن را ببینیم، این است که ماه به طور جزر و مدی به زمین قفل شده است.