بخشی از قوانین مهم فیزیک بر مبنای قوانینی چون قانون اول نیوتن پایهگذاری شدهاند. جالب است بدانید که این یکی از قوانین فیزیک بود که در بطن غیرواقعی و اشتباه به نظر میرسید و دلیل اصلی آن بهخاطر تنها یک اشتباه ساده در ترجمه کشف شد. تا پیشازاین، کمتر کسی تأثیر کلمات درست یک دانشمند را، در تفسیر قواعد و دایره جهانبینی بشر جدی میگرفت که به لطف آشکارشدن این موضوع اکنون توجه بیشتری به این موضوعات خواهد شد.
نیوتن کیست؟
“آیزاک نیوتن” را بیشتر بهخاطر قانون جاذبه آن میشناسند. او فیزیکدان و اخترشناس قرن ۱۷ میلادی است که سه قانون اصلی فیزیک را به نام او در تمام سنین میشناسند. نیوتن کاشف جاذبه است. در خصوص سایر نظریات جاذبه نیوتن، مطلب جالبی نوشته شده که به مواردی از اشتباهات این دانشمند پرداخته است و در لینک داده شده میتوانید آن را نیز بخوانید.
امروزه بیشتر نظریات او جای خود را به نظریه نسبیت عام انیشتین داده است. این در حالی است که خود انیشتین، پایه قواعد خود را از نیوتن گرفته است.
به گفته مورخ فلسفه فیزیک، “رابرت دی سال”، عدهای از مردم از تفسیر اشتباهی که از قانون اول نیوتن صورت گرفت استفاده کردند تا نظریات نیوتن و انیشتین را با اختلافات اساسی تعبیر کنند.
هنگامی که قانون اول در کتاب این دانشمند نوشته شد، تفسیری از آن صورت گرفت که سبب شد دیدگاه مردم نسبت به او و این قانون به شکل اشتباهی تلقی شود.
قانون اول نیوتن به زبان ساده
تفسیری که امروزه از این قانون بیان میشود این است که هر جسمی در حالت ثابت یا با حرکت یکنواخت، به مسیر مستقیم خود ادامه میدهد، مگر جایی که مجبور به تغییر حالت خود توسط نیروهای تحتتأثیر شود.
اگر خوب به این موضوع دقت کنید در دنیا شی خاصی وجود ندارد که تحت تاثیر هیچ نیرویی حرکت کند یا به حرکت خود ادامه دهد.
نیوتن زمانی این قانون را نوشت که اکثر مردم نمیدانستند که همیشه یک نیرو عامل هر حرکت است. پس از آن، این موضوع را به عدم آگاهی نیوتن از قوانین حرکت نسبت دادند. این در حالی است که نیوتن، از همان ابتدا به این موضوع واقف بوده است و این موضوع را در قوانین دوم و سوم خود رعایت کرده است. پس چرا کسی چون او باید چنین مطلبی را نوشته باشد؟
اشتباه اصلی قانون اول نیوتن چه بود؟
“دانیل هوک” فیلسوفی است که در مقاله اخیر خود در مجله فلسفه علم، این موضوع را برداشت کرد که چنین اشتباه مسلمی ناشی از یک ترجمه اشتباه بوده است. در سال ۱۷۲۹، اندرو موته واژه لاتین nisi quatenus را به معنای “مگر” ترجمه کرده بود. این در حالی است که این واژه در معنای دقیقتر به معنی “به جز تا حدی” است.
این موضوع به این معنی نیست که این قانون فقط به اجسامی اشاره میکند که نیرویی به آنها وارد نمیشود؛ بلکه منظور او این بود که هر جسمی که در حال حرکت است به دلیل نیرویی که تحتتأثیر آن قرار گرفته، تحرک دارد.
این فیلسوف علت این اشتباه را ناشی از عدم رجوع مردم به کلمات اصلی و ترجمه دقیق جملات میداند. چراکه ترجمه اشتباه موته عامل چنین برداشتی از قانون اول نیوتن بوده است.
تأثیرات مهم این اشتباه ساده
این اشتباه بهظاهر آکادمیک بر تمام تفسیرهای انسان از قواعد دنیا اثر میگذارد. فیزیک و نظریات افرادی چون نیوتن، برای درک بهتر دنیا بیان شدند و چهبسا زیربنای سایر قوانین قرار بگیرند. هرچند که از این موضوع نمیتوان غافل شد که بیانشدن و تفسیر دوباره این قوانین نشان میدهد که هنوز این علم میان مردم جذاب است و همواره راهی برای درگیرکردن مردم به خود در آن وجود دارد.
سخن آخر
زمانی که به بطن اصلی قانون اول نیوتن دقیقتر شویم، وجود جسمی که بدون نیرو در حال حرکت باشد کاملاً نامعقول به نظر میرسد. با ترجمه اشتباهی که توسط اندرو موته از کتاب نیوتن رخ داد، چنین برداشت شد که این اشتباه ناشی از عدم آگاهی این دانشمند بوده است که چنین نبوده است. توجه به کلمات این چنینی، به دلیل اهمیتی که فیزیک در رشد جوامع امروزی، بسیار مهم تلقی میشود.