امکان ایجاد یک طوفان خورشیدی پس از رویت جدیدترین لکه روی خورشید، محققان را نگران کرد. نزدیکشدن این لکه به زمین، مدتی تیتر خبرهای مختلف قرار گرفته بود و اکنون با افزایش اندازه آن، احتمال تأثیرات شدیدتر آن روی زمین وجود دارد. در این مطلب قصد داریم شما را با این پدیده، جدیدترین اتفاقات مربوط به خورشید و تأثیرات احتمالی این پدیدهها بر روی زمین بیشتر آشنا کنیم. موضوع گرمترین نقطه در زمین و کیهان را نیز میتوانید از طریق لینک بخوانید.
لکه خورشیدی چیست؟
لکههای خورشیدی نقاطی بر روی خورشید هستند که در ظاهر، سیاهتر دیده میشوند و دما روی آنها کمتر و فعالیتهای مغناطیسی آنها بیشتر از سایر نقاط خورشید است. این لکهها عموماً تحرک کمی داشته و ابعاد آنها تغییر میکند. اندازه یک لکه میتواند حتی بیشتر از قطر زمین رشد داشته باشد. این مناطق شعلهها و جرمهای تاجی شکلی را به اطراف خود پراکنده میکنند که از نظر دما به سه کلاس دمایی تقسیم میشوند. این کلاسها از بزرگ به کوچک به ترتیب X، M و C نامیده میشوند.
نیمهعمر این لکههای حدوداً ۲ هفته است و پس از ۱ الی ۲ چرخه خورشیدی نابود میشود (در یک دوره چرخه خورشیدی، فعالیت این ستاره در کمترین میزان خود است). اگر لکههای خورشیدی فعال شناخته شوند، منجر به افزایش فعالیتهای طوفان خورشیدی یا ژئومغناطیسی برای زمین میشود.
مشاهده اولیه لکه خورشیدی جدید چطور صورت گرفت؟
فضانورد استقامت ناسا که هم اکنون روی مریخ قرار دارد، روزانه تصاویری از خورشید را برای پیشبینی گردوغبارها و شرایط جوی مریخ تهیه میکند. ازآنجاییکه مریخ یک هفته با زمین فاصله دارد، اطلاعات او از آینده نزدیک به زمین خبر میدهد. چندی پیش، محققان در حین کاوش و تصویربرداری از خورشید، متوجه یک لکه عظیم روی آن شدند که به سمت زمین در حال حرکت بود. این موضوع به دلیل احتمال طوفان خورشیدی آنها را پریشان کرد.
جدیدترین تغییرات لکه خورشیدی
سی الکس یانگ، فیزیکدان خورشیدی ناسا چندی پیش، از سرعت رشد این لکه بزرگ خبر داد و اعلام کرد که طی یک الی دو روز گذشته، این لکه دوبرابر بزرگتر شده است و هم اکنون چندبرابر قطر زمین اندازه دارد. این لکه امکان انفجار و پرتاب تشعشعهای نوع M و حتی X را دارد. اگرچه پیشبینی میشد که بیشتر از نوع متوسط باشد؛ اما احتمال نوع شدید آن و تأثیر طوفان خورشیدی نیز محتمل است.
گفته شده این لکه، یکبار منفجر شده است و احتمالاً اولین موج آن زمین را رد کرده و به نقطه دیگری در فضا پرتاب شده باشد.
اگرچه لکه مشاهده شده به نظر تعداد کمی دارد؛ اما علاوه بر تعداد، ابعاد آن نیز اهمیت زیادی دارد. هرچه تعداد لکهها و ابعاد آن بیشتر باشد، احتمال وقوع طوفان خورشیدی بیشتر میشود.
ارتباط این لکه با طوفان خورشیدی و تأثیر آن روی زمین
هرچند که تشعشعات پرتابی از خورشید، مخصوصاً از نوع M آن، بیشتر روی قطبهای زمین اثر گذاشته و باعث رخدادن شفقهای قطبی بیشتری میشود؛ ولی تأثیرات آن تنها به این مورد محدود نیست و بر اساس شدت آنها میتواند عواقب بزرگی برای زمین داشته باشد.
بدترین طوفان خورشیدی ثبت شده مربوط به سال ۱۸۵۹ است که باتوجهبه تکنولوژیهای کم آن دوران، اثرات آن چندان دیده نشد. اگر اکنون طوفانی با آن عظمت را تجربه کنیم، تأثیرات آن بهمراتب مخربتر میشود. این تشعشعات میتوانند روی عملیات ماهوارهها، کارکرد GPS روی زمین، شبکههای برق، سیگنالهای رادیویی و اینترنت تأثیر زیادی گذاشته و بهطورکلی ممکن است تمام وسایل الکترونیکی دچار اختلال شوند.
یکی دیگر از این اثرات، سردتر شدن برخی مناطق زمین و افزایش دمای کلی آن است که ممکن است باتوجهبه شرایط فصلی هر ناحیه از زمین، کمی عجیب جلوه نماید. برای مثال در کشوری چون ایران که باید شاهد سردتر شدن هوا باشیم، دما به طور عجیبی گرمتر شود.
سخن آخر
پس از مشاهده لکههای جدید خورشیدی با فضاپیمای استقامت، افزایش اندازه این لکهها محققان را نگران کرد. باتوجهبه ارتباط خاص تعداد و اندازه این لکهها با امکان وقوع طوفان خورشیدی، ممکن است در آیندهای نزدیک شاهد اثرات این پدیده نجومی بر روی زمین باشیم.