هر انسانی باتوجه‌به قانون می‌تواند از حقوق خود دفاع کند و در نتیجه می‌توان گفت که این حق برای هر شخصی محرز است و نمی‌توان آن را از وی سلب نمود. اما در اعتبار امر مختومه کمی متفاوت است. ممکن است گاهی اوقات فرد نسبت به حکمی که صادر شده و مراحل تجدیدنظر را طی نموده باشد، بخواهد مجدداً طرح دعوا نمایید که در این صورت دیگر قوانین مربوط به خود را دارد و اقامه دادخواست به شیوه‌ی قبل ممکن نیست. ازاین‌رو ما در این مقاله قصد داریم که موضوع را دقیقاً بررسی نماییم و علت آن را بیان کنیم. پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
بررسی مفهوم اعتبار امر مختومه در قانون
اعتبار امر مختومه به این معنی است که زمانی که یک دعوا مراحل مختلفی از جمله رسیدگی‌های گوناگون، اعتراض و واخواهی را طی نموده و در نتیجه آن رای قطعی نیز صادر شده است، این دعوا مختومه بوده و دیگر امکان مجدد اقامه ی دعوا با همان شرایط قبل را ندارد. منظور از شرایط قبل این است که نمی توان با اسم همان اصحاب دعوا و موضوع، مجددا رسیدگی را آغاز نمود.
در نتیجه به عدم مطرح‌کردن چنین دعوایی، قاعده اعتبار امر مختومه یا اعتبار امر قضاوت شده می‌گویند. ماده هشتاد و چهار قانون آیین دادرسی، این اعتبار را از جمله موارد رد دعوا می‌داند. لازم به ذکر است که ما در دودسته‌ی حقوقی و کیفری این موضوع را لحاظ می‌کنیم. پس باتوجه‌به اینکه اقامه دعوا حق طبیعی هر شخص است، نمی‌توان به رأی قطعی دادگاه که شرایط آن در بالا گفته شد اعتراض نمود.
اعتبار امر قضاوت شده در دعاوی حقوقی چه اثری بر جای دارد؟
در قسمت قبل توضیح داده ایم که اعتبار امر مختومه چیست و چه معنایی دارد. اما در این بخش می خواهیم به شما بگویم که اعتبار امر قضاوت شده در دعاوی حقوقی چه اثری بر جای دارد. بند 6 ماده هشتاد و چهار، بیان داشته است که یکی از ایرادات دعوا می تواند به موضوع اعتبار امر مختومه برگردد. در نتیجه می توان گفت که اقامه ی مجدد دعوا بعد از قطعی شدن حکم از سوی دادگاه، ممنوع می باشد. پس شخص زمانی که اعتراض به حکمی دارد، بایستی ظرف مهلت قانونی آن اقدام به این کار نمایید در غیر صورت ممکن است در دادخواست دوباره خود با قرار رد دعوا مواجه شود و همچنین قاضی نیز وارد بررسی ماهوی دعوا نخواهد شد. پس بهتر است قبل از هرگونه اقامه دعوا و دادخواستی به تمامی این موارد توجه کنید تا متحمل هزینه اضافی و هدر رفت زمان نشوید.
لازم به ذکر است که اعتبار امر قضاوت شده و اعتبار امر مختومه هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و شبیه هم هستند، اما بسیاری از افراد گمان می‌برند که این دو موضوع کاملاً با یکدیگر متفاوت بوده و آن‌ها را تفکیک می‌نمایند. در نتیجه می‌توان گفت که این دو موضوع حقوقی یکی هستند و آثار یکسان دارند.
سخن آخر
همان‌طور که در بالا بیان شده، هر دادخواستی بعد از گذراندن مراحل دادرسی و اعتراض خود، حکم قطعی دارد و نمی‌توان با ماهیت یکسان آن را دوباره در دادخواست جدید مطرح نمود، چرا که قاضی حکم به رد دادخواست می‌دهد و به این موضوع اعتبار امر مختومه می‌گویند. همچنین این موضوع داری آثار حقوقی مربوط به خود است که در بالا ذکر و مورد بررسی قرار گرفت.
