5 نکته­ مهم در هنگام خرید کتاب

چندین و چند نشرِ معتبر در طول هفته‌­ها و ماه‌­ها کتاب­‌های متعدد در موضوعات مختلف، از تالیف و ترجمه گرفته تا موضوعات روان­شناسی، جامعه ­شناسی، ادبیات داستانی، علمی و… راهی بازار نشر می­‌کنند. نگاهی به میز تازه­‌های کتابفروشی‌­ها خود دلیل قانع‌کننده‌­ایست که خرید کتاب هم خود هنری­ست. اُمبرتو اکو، فیلسوف و رمان ­نویس ایتالیایی، معتقد بود که حجم عظیم اطلاعات هیچ تفاوتی با نبود هرگونه اطلاعات ندارد. برای فهمیدن منظور اکو، تصور کنید دانشنامه‌­ای 200 جلدی دارید که سرشار از اطلاعات مفید و ارزنده است. آدم می‌­ماند از کجای آن شروع کند، از کدام جلد و کدام سرفصل، و تازه مگر تمامی اطلاعات درون این دانشنامه­‌ 200 جلدی جایی در زندگی به درد ما می‌­خورد؟

وضعیت ما در بازار نشر، به عنوان مشتری، چیزی بهتر از مواجهه با یک دانشنامه‌­ی 200 جلدی نیست. چرا که نزدیک به همین تعداد در طول هفته کتاب تازه روانه­‌ی بازار نشر می­‌شود و شاید دانستن اینکه چه کتابی می‌خواهیم به تنهایی کافی نباشد، و دانستن اینکه چه کتاب‌­هایی را باید از سبد خرید خود کنار بگذاریم هم خود هنری باشد. بنابراین ما نیازمند فاکتورهایی هستیم که به عنوان یک فرد کتابخوان، بسیاری از گزینه‌­های موجود را از سبد خود کنار گذاشته و به کتاب مورد نظر خود برسیم. در ادامه سعی می‌­کنیم به چند فاکتور کلی و مهم در بازار کتاب که بر کیفیت کتاب و نیاز ما از کتاب اثر می‌­گذارند اشاره کنیم.

1. نشر

نشرهای متعددی در بازار نشر فعالند که هر یک به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی سعی می‌­کنند روی نیازهای ما حساب بازکرده و کالای مورد نظر ما را در اختیارمان بگذارند. این مسئله وقتی با یک کتاب پرفروش مواجهیم پیچیده‌تر هم می‌­شود، چرا که نشرهای مختلفی سعی می‌­کنند کتاب مورد نظر را منتشر کنند. نشرها، هر یک در حوزه‌های تخصصی یا حوزه‌­های تخصصی متعددی فعالیت می­‌کنند. هیچ نشری در همه‌­ی زمینه­‌ها از همه بهتر نیست. اما برخی نشرها هم در همه­‌ی زمینه‌­ها ضعیف‌­اند. بنابراین، اگر خواننده‌­ی ادبیات داستانی هستیم، باید نشرهای این حوزه را به خوبی بشناسیم و تازه­‌های نشر را در آن‌ها دنبال کنیم.

خواننده‌­ها عموماً به مرور به این شناخت می­رسند و به‌عنوان مثال نشر چشمه، نیماژ، آموت، نون و غیره را در حوزه­‌ی ادبیات داستانی می‌­شناسند. بنابراین اولین قدم در هر حوزه، چه روان­شناسی، چه جامعه‌شناسی و چه ادبیات داستانی شناخت نشرهای معتبر در این حوزه‌­هاست.

2. تعداد چاپ

بسیاری از کتاب‌­هایی که از طرف نشرهای معتبر منتشر می­‌شوند به‌زودی از طرف مخاطبان خریداری شده و خیلی زود به چاپ­‌های متعدد می­رسند. این مسئله در ارتباط با کتاب‌­های پرفروش نیز مسئله­‌ی مهمی است و تعداد چاپ کتاب‌­ها همیشه سلیقه‌­ی عمومی مخاطبان را به ما منتقل می­‌کند، اینکه دیگران کدام کتاب را بر بقیه ترجیح داده‌­اند. البته گاهی ترجمه‌های جدیدی از یک کتاب ارائه می­‌شود که نسبت به نسخه­‌های قدیمی چاپ کمتری دارد و این به‌علت زمان دیرترِ ارائه به بازار نشر است. در این زمینه، شناخت مترجم یا نشر جدید می‌­تواند به ما در تشخیص بهتر کمک کند که بعد به آن خواهیم پرداخت.

3. نویسنده

در هر حوزه‌­ای که علاقه‌­مند به مطالعه هستیم باید شناختی از نویسنده­‌های آن حوزه که می­‌توانند ذهن ما را با حقایق جالبی آشنا کنند داشته باشیم. اعتماد به جوایز اعطا شده یکی از راه‌­های شناختن نویسنده‌­های معتبر هر حوزه است. به‌عنوان نمونه انتخاب کتاب­‌های ادبیات داستانی براساس برندگان نوبل ادبیات، که لیستی بلند بالا از آثار نخوانده در مقابل ما باز می­‌کند.

بسیاری از نویسنده­‌ها در سایت­‌های معتبر خرید آنلاین کتاب دارای یک پروفایل مشخص هستند که شامل معرفی حوزه‌­های مورد علاقه، زندگی‌نامه، و آثار آن نویسنده‌­هاست. خواندن این پروفایل‌ها می­‌تواند ما را با نویسنده­‌های جدید و پر طرفدار آشنا کند.

4. مترجم

گاهی آثار ترجمه‌ی یک مترجم آنقدر دلچسب است که می­توان پروژه‌ه­ایی برای خواندن تمامی ترجمه­های او تعریف کرد. در ایران مترجم‌­هایی همچون محمد قاضی، نجف دریابندری، مهدی سحابی و ابوالحسن نجفی از این‌ گونه­اند. خوشبختانه در اکثر حوزه­‌ها در بازار نشر ایران، مترجم‌­های کارکشته کم نیستند. بنابراین اگر مایلیم کتاب مورد علاقه‌­مان را با لذت بخوانیم، شناختن یا پرسیدن برای یافتن بهترین مترجم کتاب مورد نظر بسیار مهم است.

کتاب­ها عموماً با ترجمه‌­های مختلف به بازار کتاب ارائه می‌­شوند. گاهی هم پیش می‌­آید ما نه با ترجمه­‌ی یک مترجم شناخته شده، بلکه با ترجمه‌­ی دیگری احساس راحتی بیشتری داریم. بنابراین خواندن بخش‌­هایی از کتاب، مثلا چند پاراگراف اول کتاب و مقایسه‌­ی ترجمه­‌ها می‌­تواند راحتیِ خواندن بقیه‌­ی متن را برای ما تضمین کند.

5. موضوع

گاهی پیش می‌­آید که در حال‌وهوای خاصی قصد خواندن کتابی داریم. اما نمی‌­دانیم چه کتابی و چه موضوعی می‌تواند به ما کمک کند. گاه هنگام خرید کتاب کودک برای یکی از کودکان‌مان در انتخاب موضوع گیج می­شویم. گاهی هم نمی­دانیم برای کسی یا خودمان در این لحظه خواندن رمان مفیدتر است یا کتاب‌­های دیگری مثلا روان­شناسی یا سیاسی. در این مواقع کمک گرفتن از کتابدارهای کتابفروشی – یا اگر قصد خرید اینترنتی کتاب داریم – خواندن خلاصه و معرفی کتاب‌ها، می­تواند موضوع مورد نیاز ما را برای ما روشن­‌تر کند. این مسئله در خرید رمان ایرانی هم بسیار مهم است. شناخت موضوع، ژانرِ کتاب، و یا پیدا کردن کتابی شبیه به سلیقه‌­ی ما از دست ما خارج است و نیاز به کمک داریم. اینجاست که کتابدارها یا مطالب سایت‌­های فروش آنلاین کتاب می‌تواند مفید و راهگشا باشد.

در کل یک کتابدار یا یک سایت که محتوای مرتبط با کتاب تولید می­‌کند، نه فقط در این مورد، که در چهار مورد گفته شده‌­ی قبلی هم می‌­تواند کمک‌کننده باشد. با راهنمایی گرفتن از یک فرد متخصص، بهترین نشر، بهترین نویسنده یا بهترین ترجمه­‌ی موجود از یک کتاب، در زمان کمتری در دسترس ماست.