یکی از مکانهای تاریخی و دیدنی کرمان، بازار بزرگ آن است. این بازار از میدان ارگ شروع و به میدان مشتاقیه ختم میشود. به همین دلیل بهعنوان طولانیترین راسته بازار ایران به شمار میآید. این بازار عمدتا پس از سده هشتم هجری قمری ساختهشده و در نتیجه هر بخش از آن در زمان یکی از مقامات شهر احداثشده و ویژگیهای خاصی از هر دوره را در خود جای دادهاست. چنانچه علاقهمند هستید درباره معماری بازار بزرگ کرمان بیشتر بدانید، تا پیایان این مطلب با دلتامگ همراه باشید.
تاریخچه بازار کرمان
بازار کرمان که در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ هجری شمسی بهعنوان اثری ملی به ثبت رسید. آنچه که این بازار را منحصر به فرد کرده، دورههای تاریخی بسیاری است که پشتسر گذاشته که باعثشده سبک معماری آن بسیار غنی و باارزش شود. این بازار از دید بسیاری از محققان گردشگری، بزرگترین و طولانیترین بازار ایران محسوب میشود و از دیرباز محل خریدوفروش و صادرات و واردات استان بوده است.
از سوی دیگر باتوجه به اینکه این بازار در مسیر جاده ابریشم قرار داشت، نقش بسیار بزرگی در رونق اقتصادی منطقه ایفا میکرد. بازار بزرگ کرمان شامل راستهها و بازارهای متفاوتی است که ۶۰ درصد از بناهای تاریخی کرمان را تشکیل میدهند. از شکل خاص هر یک از حمامها یا مساجدی که دز بازار بزرگ وجود دارد، میتوان نوع معماری آن را بررسی کرد. این بازار بهعنوان مهمترین پخشکننده ادویه در جنوب شرق ایران شناخته میشود.
معماری بازار کرمان
هنگامی که در بازار کرمان قدم میزنید، با یک حیاط میانی مواجه میشوید که دورتادور آن را حجرههای گوناگون احاطه کردهاند. در بازار کرمان، فضاهای سرپوشیدهای وجود دارد که به بورس کالاهای خاص اختصاص یافتهاست. این فضای بازار که بهعنوان «تیمچه» شناخته میشود، با زیبایی بینظیر خود چشم رهگذران را به خود خیره میکند. چهارسوق یا چهارسو نیز فضای زیبایی به سبک معماری اصیل ایرانی دارد که محل تقاطع دو راسته اصلی بازار است.
از ویژگیهای اصلی در معماری بازار کرمان، سادگی آن است. فرم تکرارشونده طاقها در ابعاد بزرگ و کوچک، ریتم منظم، تقارن و رنگ غالب خاک که در برخی نقاط با کاشیهای آبی تزیینشده، از دیگر ویژگیهای این بازار است. باتوجه به موقعیت جغرافیایی کرمان، برای اینکه هنگام قدم زدن در بازار از کمترین میزان جذب گرمای خورشید برخوردار باشد، سقف بازار را، سرپوشیده و درونگرا ساختهاند.
سقف بازار کرمان ارتفاع زیادی دارد که موجب جریان هوای مطبوع در داخل بازار میشود. همچنین دریچههای طاقها به تهویه هوا و تامین نور کمک میکنند. در چند بنا نیز برای تهویه هوا از بادگیر استفاده شده است. در بخشهایی از سقف بازار، هنوز آثار نقاشیهای رنگ روغن دیده میشود.
بخشهای مختلف بازار کرمان
بازار بزرگ کرمان از بازارهای متفاوتی همچون بازار گنجعلی خان، بازار اختیاری، بازار قیصریه (زرگری)، بازار مسگرها، بازار کفاشها، بازار کلاهمالها، بازار آهنگری، بازار عزیز، بازار عطاران، بازار مظفری، بازار قدمگاه، بازار قلعه محمود و بازار قلعه تشکیل شدهاست. از دیگر بخشهای بازار کرمان، چهارسوقهایی هستند که این بازار را به دیگر بازارهای فرعی ارتباط میدهند.
پیشنهاد مطالعه: شکوه معماری ایرانی در این آرامگاه