در ده کیلومتری تخت جمشید در شیراز، تخت سنگی عظطیم قرار دارد که یادگارهای تاریخی از سه دوره ایلامیان، هخامنشیان و ساسانیان است. باستان‌شناسان با مطالعه این تخت سنگ اطلاعات قابل توجهی از سه دوره تاریخی باستان و تمدن کهن ایرانی را ارائه می‌کند. این تخت سنگ عظیم که نقش رستم نام دارد، جاذبه‌های تاریخی برجسته‌ای شامل آرامگاه‌های تاریخی، کتیبه‌ها، سنگ نوشته‌های باستانی و نگاره‌های ایران را در دل خود جای داده‌است. چنانچه علاقه‌مند هستید با جاذبه تاریخی نقش رستم در شیراز بیشتر آشنا شوید، تا پایان این مطلب با دلتامگ همراه باشید.
هر آنچه که باید درباره نقش رستم بدانید
در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی، برابر با ۱۹۲۳ میلادی، جاذبه تاریخی نقش رستم در شیراز توسط باستان‌شناس آلمانی کنکاش شد که در طی آن بقایایی از برج‌ها و قلعه‌های دوران ساسانی نیز کشف شدند. با توجه به اینکه بیشتر پادشاهان هخامنشی در این بنا مدفون‌شده‌اند، بسیاری از مردم نقش رستم شیراز را به‌عنوان محل قرار گرفتن آرامگاه‌های پادشاهان هخامنشی می‌شناسند. سبک معماری این بنا کاملا به معماری دوره هخامنشیان شباهت دارد.گرچه تاریخ دقیق ساخت این قلعه مشخص نیست، با توجه به اطلاعات موجود تاریخی می‌توان ساخت این برج و بارو را به دوره پادشاهی اردشیر و شاپور نسبت داد.
براساس افسانه‌هایی که درباره این بنا وجود دارد، این منطقه محل رویارویی رستم و اسفندیار‌بوده و رستم، قهرمان افسانه‌ای شاهنامه در این منطقه توانسته اسفندیار را شکست دهد. به همین دلیل از آن پس نام این بنا را نقش رستم گذاشتند. روی این بنای تاریخی نقش برجسته‌ای از یک مرد با هیبت پهلوانی وجود دارد که لباس آن مشابه هیچ کدام از تصاویر نیست. بعضی از منابع معتقد هستند این تصویر رستم شاهنامه است. در فاصله حدود ۱۵۰ متری آن دو بنای تراشیده‌شده از سنگ قرار گرفته‌اند. این بناها به هرم فرو رفته شباهت دارند و در فاصله حدود یک متری از یکدیگر واقع‌شده‌اند. این بناها شبیه به محل ذبح دینی یا قربانی هستند و در ساختار آن‌ها نیز نشانه‌هایی از همین کاربری دیده‌می‌شود. خشایار شاه، داریوش، اردشیر اول و داریوش دوم پادشاهان هخامنشی هستند که آرامگاه‌های آن‌ها در نقش رستم قرار دارد.
قدیمی ترین ارامگاه متعلق به کدام پادشاه است؟
قدیمی‌ترین آرامگاه که در ارتفاع ۶۰ متری از زمین در صخره نقش رستم قرار دارد، متعلق به داریوش اول است که از خوش‌نام‌ترین پادشاهان ایران باستان بود که خدمات برجسته‌ای به ایرانیان عرضه کرده است. از جمله این خدمات کاخ‌ها و بناهای باشکوه باقی مانده از دوره هخامنشیان است که همگی به دستور داریوش اول بنا شده‌اند. همچنین رواج کشاورزی، رونق بازرگانی، ساخت جاده‌ها و راه‌ها، راه‌اندازی پست و اصلاح قوانین مالیاتی و حکومتی از دیگر خدمات داریوش اول است.
کعبه زرتشت
در مقابل آرامگاه داریوش دوم، کتیبه تاریخی کعبه زرتشت قرار دارد. روایت‌های مختلفی درباره کاربری بنای آن در گذشته مطرح می‌شود. نام‌گذاری این بنا به نام کعبه زرتشت کاملا جدید است و به حدود ۱۵۰ سال پیش بازمی‌گردد. در گذشته‌های دور این بنا را با نام «بن خانه» یا بن خانک می‌شناختند که به‌معنای خانه اصلی بوده است. در ساخت بن خانه از سنگ‌های مرمر سفید و بزرگ استفاده کرده‌اند که به مرور زمان به رنگ تیره و قهوه‌ای در آمده است.
کتیبه‌های برجسته نقش رستم
در میان نقش‌هایی که در نقش رستم قرار دارد، قسمت‌های بیشتر آن در طول زمان از بین رفته است. از میان آن‌ها تعدادی قابل تشخیص است که عبارتد از:
-
نقش برجسته ایلامی
-
بهرام دوم
-
شاپور اول
-
نقش برجسته نرسی
-
نقش برجسته اردشیر بابکان
-
سنگ نبشته آرامی روی آرامگاه داریوش اول
-
نقش برجسته هرمز دوم
پیشنهاد مطالعه: بزرگ‌ترین موزه آب ایران کجاست؟
