امروزه روابط موجر و مستاجر و اختلافات ناشی از آن از موضوعات رایج برای طرح دعوا در دادگستری و شوراهای حل اختلاف می‌باشد. یکی از این موضوعات مورد اختلاف، مطالبه اجاره بها و اجرت المثل استفاده از مورد اجاره است. ما نیز در دلتا مگ قصد داریم به بررسی اجرت المثل و اجرت المسمی در عقد اجاره و تفاوت آن‌ها بپردازیم.
اجرت المسمی به چه معناست؟
معمولا در اجاره‌نامه، مبلغی تحت عنوان اجاره بها به صورت روزانه یا ماهانه تعیین می‌شود. در حقوق به این مبلغ، اجرت‌المسمی می‌گویند. همان‌طور که از نام آن مشخص است، اجاره بهایی است که در قرارداد مربوطه از آن نام برده می‌شود.
اجرت المثل چیست؟
در صورتی که یک شخص از اموال شخص دیگری، بدون وجود قراردادی بین آن‌ها، استفاده کند، باید اجرت منفعت استفاده شده را به مالک آن بپردازد که به این اجرت، اجرت المثل می‌گویند. میزان اجرت المثل را کارشناس دادگاه تعیین می‌کند. در واقع رضایت مالک مهم نبوده و باید حتما یک قرارداد بین طرفین وجود داشته باشد. به عنوان مثال اگر پس از انقضای مدت مذکور، مستاجر همچنان مورد اجاره را در تصرف خود داشته و از تخلیه ملک امتناع نماید، در این صورت صاحب ملک می‌تواند اجرت المثل ایام تصرف را مطالبه نماید.
دادگاه یک وقت برای رسیدگی به این موضوع تعیین و طرفین را دعوت می‌نماید. پس از شنیدن اظهارات طرفین، در صورت محق دانستن مالک به دریافت اجرت المثل، قرار ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری صادر شده و کارشناس پس از بررسی و ارزیابی، اجرت المثل ملک را با توجه به موقعیت و شرایط ملک، تعیین می‌نماید.
شرایط لازم برای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
- تنها مالک رسمی ملک یا نماینده قانونی او می‌تواند درخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را بدهد.
- چنان‌چه موجر پس از پایان مدت اجاره، خواهان تخلیه مستأجر نگردد این امر ظاهراً بدین معناست که برای ادامه تصرفات مستأجر، رضایت دارد.
- گاهی اوقات ممکن است که در قرارداد اجاره نوشته شود که در صورت اتمام مدت اجاره، مبلغ اجرت المثل به میزان اجاره بها می‌باشد. این شرط در صورتی نافذ است که مستاجر با رضایت مالک در ملک سکونت داشته باشد و در صورتی که موجر تقاضای تخلیه ملک را بکند و مستاجر تخلیه نکند، در اینصورت اجرت المثل بر اساس ارزش واقعی و با نظر کارشناس تعیین می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: مطلب «معامله فضولی به چه معناست؟» را در دلتا مگ بخوانید.
