سرقفلی برای مستأجر حق تقدم به وجود می‌آورد و این حق تقدم ناشی از رابطه‌ی قراردادی است. در درون و بطن هر حق سرقفلی یک عقد اجاره وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله دلتا مگ را تا پایان بخوانید.
سرقفلی بین مالک و مستأجر در قبال پرداخت مبلغی از مستأجر به مالک ایجاد می‌شود که به‌موجب آن، مستأجر پس از اتمام مدت اجاره، نسبت به سایرین در اجاره مجدد آن ملک مقدم است.
اما در این میان حق سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت از یکدیگر متمایزند. حق سرقفلی مخلوق اراده طرفین است و منشأ آن قرارداد است ولی حق کسب و پیشه و تجارت، درنتیجه‌ی حسن عمل تجاری مستأجر و در طی مرور زمان به وجود می‌آید و دادگاه است که حق تعیین میزان آن را دارد.
اگر موجر از راه شرعی سرقفلی را به مستأجر منتقل کند، هنگام تخلیه مستأجر می‌تواند سرقفلی را به قیمت عادلانه روز مطالبه کند.
حق سرقفلی به محل مورد اجاره و نوع استفاده از آن بستگی دارد؛ که در تعیین آن طرفين نقش اصلی دارند. دادگاه با جلب نظر كارشناس رسمی نسبت به تعيين آن اقدام می‌نماید.
چنانچه مالک سرقفلی نگرفته باشد و مستأجر با دریافت سرقفلی ملک را به دیگری واگذار نماید، پس از پایان مدت اجاره، مستأجر اخیر حق مطالبه سرقفلی از مالک را ندارد.
سرقفلی مربوط به املاک تجاری است؛ بنابراین اگر شخصی ملک غیرتجاری را اجاره دهد، شامل سرقفلی نمی‌شود، مگر اینکه برای تشخیص ملک تجاری بنا را بر تراضی طرفین قرار دهیم.
میزان حق سرقفلی چقدر است؟
مبلغی که مستأجر به‌عنوان سرقفلی به موجر می‌دهد، وابسته به عوامل مختلفی از قبیل؛ کیفیت بنا، موقعیت محل و تجهیزات عین مستأجره، است و مالک است که آن را نهایتاً تعیین می‌کند و مستأجر در قبول یا رد آن مختار است.
برای تعیین حق سرقفلی، ممکن است طرفین با یکدیگر تراضی کنند یا حتی ممکن است مالک از حق خود اعراض کرده و سرقفلی نگیرد، در غیر این صورت، دادگاه با جلب نظر کارشناس رسمی، نسبت به تعیین آن اقدام می‌کند.
حق سرقفلی اختیار تام مالک را برای بیرون کردن مستأجر، پس از پایان اجاره از بین می‌برد و همین‌طور صاحب این حق می‌تواند ثمره فعالیت خود را از مالک یا کسی قصد اجاره محل را پس از او دارد، دریافت کند.
پیشنهاد مطالعه: مطلب حقوقی «نکات حقوقی ابطال قرارداد مشارکت در ساخت» از دلتامگ بخوانید.
